Hepimiz zaman zaman yalan söyleriz, ben hiç yalan söylemem diyen de yalan söyler. Bu kıyafet sana çok yakıştı, telefonum sessizdeydi duymamışım, çok acil bir işim çıktı… Kimseye bir zararı dokunmadıysa hatta birini mutlu ettiyse yalanlara kabul edilebilir gözüyle bakabiliriz. Ama bu yalanlar alışkanlık hâline gelir de insanların bizden uzaklaşmasına neden olursa o zaman ne yaparız?
Patolojik yalancılık diğer adıyla mitomani halk arasında yalan söyleme hastalığı olarak bilinen bir çeşit dürtü ve kontrol bozukluğudur. Bu hastalıktan muzdarip olan kişilere mitomanik denir. Rahatsızılık ilk defa 1891 yılında Alman doktor Anton Delbruck tarafından tanımlanmıştır. Delbruck yalan söyleyen bazı hastaların fazla anormal olduklarını bu yüzden bu hastaların farklı bir kategoride sınıflandırılması gerektiğini söylemiş, yalan söyleme davranışını “pseudologia phantastica”(fantastik inanç) olarak tanımlamıştır.
Rahatsızlığa sahip kişi neredeyse hayatının her alanında her konuda yalan söyler. O kadar çok yalan söyler ki çevresindekiler hangisine inanıp hangisine inanmayacağını bilemez. Yalan kişi için bırakması zor zararlı bir alışkanlık gibidir. Söylediği yalanlarının bir amacı ya da kişiye hiçbir faydası yoktur sadece söylerken haz duyar. Bazen söylediği yalanlar kolayca ortaya çıkabilir. İleri boyutlarda kişi kendine fantastik bir dünya kurgular ve orada yaşamaya başlar.
Mitomaniyi Tetikleyen Durumlar
- Kimi insanlar her alanda dikkatlerin üzerinde olmasını ister. Bu yüzden yaşadıkları olayları insanların dikkatini çekebilecek bir şekilde abartır ve olduğundan çok farklı anlatır. Yani bunun için yalana başvurur.
- Birey çocukluk döneminde çevresindeki insanların davranışlarını taklit eder. Anne-babası yalan söylemenin çok yanlış bir davranış olduğunu söylese de ebeveyni yalan söylüyorsa çocuk da söyler. Ve ilerki yaşlarda yalan söyleme alışkanlık hâline gelip bu rahatsızlığa sebebiyet verebilir.
- Eğer doğru söylediğine inanılmıyorsa birey yalan söylemeye başlar.
- Çocukluk dönemindeki istismar bu rahatsızlığa neden olabilir.
- Rahatsızlık kişilik bozukluğu ile beraber ortaya çıkabilir.
- Özgüven eksikliği yaşayan insanlar çevresindeki insanlar tarafından reddedilme ve onaylanmama korkusuyla beğenilmek ve takdir edilmek adına yalan söyler.
- Birey onaylanma isteğinden dolayı yalan söyler.
- Bilinç altına yerleşen çocukluk travmaları bu hastalığı tetikleyebilir.
Mitomaniklerin Genel Özellikleri
- Yalanlarından pişmanlık duymaz.
- Kendini yalan söylemekten alıkoyamaz.
- Söylediği yalanların kendine ve çevresine verdiği zararın farkına varmaz.
- Farkında olmadan da yalan söyler.
- Kendi kurguladığı fantastik dünyada yaşar.
- Yalanları çoğunlukla komplikedir ama başkaları tarafından kısa zamanda anlaşılır.
- Genelde hiçbir neden yokken yalan söyler.
- Bir amaç uğruna yalan söyleme davranışı ise, genelde antisosyal kişilik bozukluğu olanlarda gözlenir. Sosyopatlar, daha çok manipülasyon yapmak için yalan söylerler. Borderline kişilik bozukluğu olanlarda ise kendilerine kötü davranıldığını göstermek için düzenli yalan söyleme davranışı olduğu gösterilmiştir.
Yaygınlığı
72 vaka üzerinden yapılan bir araştırma sonucunda yalan söyleme davranışının başlama yaşının 16, farkına varılma yaşının ise 22 olduğunu tespit edilmiştir. Patolojik yalan ve cinsiyet arasında bir ilişki yoktur. Yapılan bir araştırma sözel IQ’su yüksek olan insanların sayısal IQ’su yüksek olanlara göre yalan söyleme rahatsızlığına yakalanma ihtimallerinin daha yüksek olduğunu tespit etmiştir.
Tedavisi
Kişi söylediği yalanların kendisinde ruhsal bir bozukluğa neden olduğunun farkına varmaz bu yüzden öncelikle kişinin rahatsızlığının farkına varması sağlanmalıdır. Hasta durumu kabullendikten sonra tedavi için ikna edilmelidir. Bu süreçte hastaya karşı öfkeli davranılmamalı yapıcı bir dil kullanılmalıdır. Hastanın kendi istemediği sürece bu rahatsızlıktan kurtulamayacağı bilinmelidir.
Doktor öncelikle hastayı yalan söylemeye iten nedeni araştırır. Daha sonra bu nedene bağlı olarak psikoterapi ya da ilaç tedavisi uygulayabilir.
Yararlanılan Kaynaklar:
- http://libidodergisi.com/patolojik-yalancilik-bir-belirti-mi-yoksa-bir-hastalik-mi/ adresinden alındı. https://www.bilgiustam.com/patolojik-yalan-nedir/ adresinden alındı.
- http://www.yasemin.com/saglik/haber/2701963-yalan-soyleme-mitomani-hastaligi-nedir adresinden alındı.
- https://www.sozcu.com.tr/2018/saglik/mitomani-nedir-kimler-mitomani-hastaligina-yakalanir-2314181/ adresinden alındı.
- Yang, Y , Raine, A , Lencz, Bihrle, S , Lacasse, L and Coletti, P (2005) Prefrontal white matter in pathological liars. British Journal of Psychiatry, 187, 320-325
- Birch, S., Kelln, B. & Aquino, E. (2006). “A review and case report of pseudologia fantastica”. The Journal of Forensic Psychiatry & Psychology 17 (2): 299–320.
Okuduğunuz içerik sevgiyle oluşturulmuştur ❤️
