Biyografisi
Amerikalı filozof ve psikolog olan Mary Whiton Calkins 30 Mart 1863’te Hartford Connecticut’ta doğmuştur. Mary Whiton Calkins, beş çocuğun en büyüğüydü. Babası Presbiteryen bakanı Wolcott Whiton Calkins ve annesi Charolette Whiton Calkins’tir. Mary Calkins, 1984 ve 1985’te modern deneysel psikoloji üzerinde önemli etkisi olan çalışmalar gerçekleştirdi. Wellesley Koleji’nde yardımcı doçent oldu ve sonrasında psikoloji profesörü olarak çalıştı. Mary Calkins, 1905’te Amerikan Psikoloji Derneği’nin ilk kadın başkanı ve 1918 yılında da Amerikan Felsefe Derneği’nin başkanı olarak seçilmiştir(2). 1903 yılında ABD’deki en ünlü 50 psikolog listesinde 12. sırada yer almıştır(3). Tüm bu çalışmalara rağmen doktora çalışması Harvard Üniversitesi tarafından resmi olarak tanınmamıştır. Mary Whiton Calkins yaşamı boyunca 50’den fazla makale ve 4 kitap yayınlamış, ulusal ve uluslararası düzeyde saygınlık kazanmıştır. 26 Şubat 1930’da Newton’da vefat etmiştir(1).
Kişisel Hayatı
Mary Calkins 1882 yılında Smith Koleji’nde eğitim almaya başladı. Bir yıl sonra yani 1883’te kız kardeşi Maud’un ölümü sebebiyle eğitimine ara vermek durumunda kaldı. Eğitimine ara verdiği dönemde evde Yunanca dil dersi aldı. Aynı yıl içinde erkek kardeşlerinin derslerinde onlara yardımcı oldu. Mary Calkins 1884 yılında Smith Koleji’ne geri döndü. Bu kolejden felsefe ve klasikler bölümlerini onur derecesiyle tamamlayarak ayrıldı. Calkins, mezun olduktan sonra ailesi ile birlikte Avrupa seyahatine çıktı. Seyahat sürecini Yunanca ve klasikler üzerine çalışarak değerlendirdi. Seyahat dönüşünde Mary Calkins’in babası Mary’nin Yunanca eğitim verebilmesi için tamamı kadın öğrencilerden oluşan Wellesley Koleji’nin başkanıyla görüştü. Ardından Mary, Wellesley Koleji’nde Yunanca eğitimi vermeye başladı. Bir felsefe profesörü, Mary Calkins’in öğretim yöntemini gördü ve çok beğendi. Ardından Calkins’e psikoloji alanında ders vermesi için bir pozisyon teklif etti. Bir yıl boyunca psikoloji okuyabilme şartının kabul edilmesiyle Mary Calkins teklif edilen pozisyonu kabul etti, böylece Calkins’in psikolojiyle olan ilişkisi başladı(2).
Mary Calkins, kadınlara eğitim alma ve eğitim verme şansının tanındığı bir zamanda doğmuştur. Ama psikoloji alanında kadın öğrencilerin bulunması hoş karşılanmamaktaydı. Bu yüzden eğitimde cinsiyet ayrımcılığına maruz kalmış ve bu ayrımcılıkla savaşmıştır. Calkins, psikoloji eğitimine babasının ve Wellesley’in başkanının gönderdiği mektuplarla kabul edilmiştir. Ancak derslere resmi kaydı olan bir öğrenci olarak değil gözlemci, misafir öğrenci olarak kabul edilmiştir. Çünkü Harvard Üniversitesi’nde henüz kadınların eğitim görmesine izin verilmiyordu. Gözlemci öğrenci olarak üniversiteye kabul edilmesinin ardından William James’ten Fizyolojik Psikoloji alanında ders almaya başladı. Sonraki yılda Clark Üniversitesi’nden Edmund Sanford ile birlikte çalıştılar ve Wellesley Koleji’nde ilk psikoloji laboratuvarını açtılar(2).
Psikolojiye Katkıları
Rüyalar
Mary Calkins, Sanford’un yanında eğitim aldığı zaman kaydedilen rüyaları inceleme ve araştırma imkanı kazandı. Çalışmalarında çeşitli duyguların rüyadaki etkisini ve çeşitli rüya türlerini de incelediler. Çalışmalarında rüyada bireyleri ve yerleri ayırt edebilmeyi ve rüyaların gerçek yaşamla ilişkisini de ele aldılar. Çalışma sonuçlarında rüyaların genel olarak yakın zamanda oluşan duyguların yeniden oluşturulmasıyla meydana geldiğine ve bireyin uyanıkken yaşadığı deneyimlerle nadiren ilişkili olduğuna ulaşmışlardır. Calkins ve Sanford rüyalar ile ilgili yüzeysel açıklamalar yaptığı için Sigmund Freud‘un rüya analizini eleştirmiştir(1).
Bellek
Mary Calkins, daha sonra Hugo Munsterberg yönetiminde hafıza üzerine çalışmalar yapmıştır. Bu çalışmada renkler, parlak renkler ve sayılar gösterdiler ve sonra bunların hafıza üzerindeki etkisi incelediler. Çalışma sonuçlarına göre parlak renkle gösterilen sayılar nötr renkle gösterilen sayılara oranla daha çok hatırlanıyordu. Sonuç böyle olsa da hatırlamanın asıl sebebi renkler değil maruz kalma süresi de olabilirdi. GE Muller, bu çalışmayı eleştirmiştir. Muller, daha sonra çalışmayı daha da geliştirmiş ve “Treffermethod” adını verdiği yeni yöntemi benimsemiştir. Treffermethod yöntemi o günden bu güne yaygın olarak kullanılmıştır(1).
Kendilik Psikolojisi
Calkins, rüyalar ve bellek üzerine önemli çalışmalar yürütmüştür. Ancak kendisinin önemsediği asıl çalışmaları “Kendilik” üzerine yaptığı çalışmalardır. Calkins, “öz”ün “belirsiz” bir şey olduğunu ifade etmiştir. Ancak “öz”ün; tekillik, kimlik, bütünlük, değişkenlik ve benliğin diğer nesnelerle ilişkisi incelendiğinde günlük bilincin bir nesnesi olarak anlaşılabileceğini belirtmiştir. Bu düşünceleri doğrultusunda İşlevsel Psikolojiyi eleştirmiştir çünkü İşlevsel Psikoloji sadece zihinsel aktiviteleri inceleme altına almaktaydı. Kendilik Psikolojisi Mary Calkins için bir noktada iç gözlem psikolojisiydi. Bu yüzden Calkins benliğe dayalı kişisel psikoloji ve “öz”ün zihinsel süreçlerinin içeriğine dayalı kişisel olmayan psikoloji olarak iki tür psikolojik sistem ayrımı yaptı. Mary Calkins, önerilerini benliğe dayalı kişisel psikoloji üzerinde geliştirmiştir. Mary Calkins, psikoloji ve felsefenin farklı bakış açılarıyla birçok çalışmaya imza atmıştır. Çalışmaları üzerine çokça eleştiri almıştır. Eleştiriler onu yıldırmamış daha çok çalışmaya sevk etmiştir. Ve Mary Calkins, başta Kendilik Psikolojisi olmak üzere birçok konu üzerine önemli ölçüde çalışmalar yapmaya devam etmiştir(2).
Kaynaklar
- Mary Whiton Calkins. (b.t.). Biyografya, 8 Haziran 2021 tarihinde erişildi. Erişim adresi: https://en.wikipedia.org/wiki/Mary_Whiton_Calkins#cite_ref-Furumoto1980_2-21
- Mary Whiton Calkins. (b.t.). Biyografya, 8 Haziran 2021 tarihinde erişildi. Erişim adresi: https://tr.yestherapyhelps.com/mary-whiton-calkins-biography-of-this-psychologist-and-philosopher-14837
- Psikolojiye Katkı Sağlayan Önemli Kadınlar, 8 Haziran 2021 tarihinde erişildi. Erişim adresi: https://www.ekmekvegul.net/sectiklerimiz/gunun-bellegi-psikoloji-tarihindeki-onemli-kadinlar
Okuduğunuz içerik sevgiyle oluşturulmuştur ❤️
Mary Calkins hakında, ilk defa böyle derli toplu bir yazı gördüm. Teşekkürler 🔥