Yaşamak kaygısından sıyrılan herkes mezarın bağışıklığını kazanmış olur. Kulübe hoşgeldiniz…
Robert Louıs Stevenson tarafından kaleme alınan İntihar Kulübü adlı kitapta, varoluşundan ümidini kesmiş, kendisine ve çevresine katkı sağlayamayacağını düşünen ve belki de kazanmayı geç, kaybedecek hiçbir şeyi olmayan insanların düşünsel süreçleri anlatılmaktadır.
Bohemya Prensi Florizel ve Albay Geraldine’nin haz dolu bir yaşam geçirdikten sonra artık haz alacakları tek şeyin haz almamak olduğunu anlayıp, genç bir adamın peşinden, üyelerinin intihara sürüklendiği kulübe katılmışlardır. Günün talihlisi olarak seçilen iki kişiden birisi kurban diğeri ise cellat olarak atanmıştır. Bu sayede bireyler kendi ölümünü ister fakat bu ölümün yükünü başkasının omuzlarına bırakırlar. Kimisi kurtuluşu ölümde aramalarına neden olan utanç verici eylemlerle övünürler, kimisi ise onları kınarlar…(*1) Kimisi param yok, ailemle sıkıntılarım var, işsizim, şiddet görüyorum gibi nedenleri sıralarken kimisi ise sadece umutsuzum diyerek varoluşuna son veriyor. Tüm bu nedenler size basit, aşılması kolay gelebilir fakat intihar için en basit bahanelerin bile genelde dayanılması en güç olanlar olduğu bilinmektedir(*1). Çünkü bu sebeplerin varlığından çok, bizi etkileyen tarafı, hissettirdikleridir. Öyle ki kitapta Genç adam ve Prens Florizel hislerini şu sözlerle dile getirmiştir:
İnsanın para olmadan ölmeye bile gücünün yetmediği bu hayata lanet olsun.
(*1)
Rahatımıza düşkün olduğumuz bir çağda yaşıyoruz. Maalesef ki bu katıksız tembellik olarak adlandırılıyor. Para ise aylaklık hissinin yoğunlaşmasına sebep oluyor.
(*1)
Bu iki sözün içerdiği maddi nesnenin algılanış biçimi kişiden kişiye farklılık göstermiştir. İnsanların davranış ve düşünceleri algılayış biçimleri, onların dünyayı yaşanılası bir yer olarak algılamalarını da etkilemektedir. Araştırmalara göre de intiharın farklı sebepleri bulunmaktadır.
Peki İntihar Girişimlerinin Olası Nedenleri Nelerdir?
- Kişilerarası sorunlar (Ör. Anne- Baba ile sorun, eşle sorun, arkadaşla sorun…) (*2)
- Ruhsal sorunlar (*2)
- İşsizlik (*3)
- Sosyoekonomik düzeyde yetersizlikler ve sorunlar (*3)
- Stresli yaşam olayları (Ör. Sevilen birinin ölümü…) (*3)
- Göç (*3)
- Suçlu olma, tutukluluk durumu (*3)
- Sağlık güvencesinin olmaması (*3)
- Psikolojik ve fiziksel şiddet görme (*3)
- Uyum sorunları (Ör. Ergenlik döneminde aileyle olan uyum sorunu) (*3)
Özellikle, yaşanılan kişilerarası sorunlar intihar düşüncesi ve girişimlerinde oldukça büyük bir etkiye sahiptir. Bu yüzden tetiği çeken kişilerarası sorunlar, içerdikleri psikopatolojiler de göz ardı edilmeden bütünleyici bir tutumla ele alınmalıdır. (*2)
Hap Bilgi: Aile ile ilişkiler özellikle ergen intihar girişimlerinde önemli bir role sahiptir. Aile içerisinde güvensiz ve sorunlu ilişkiler ve sorunu çözme odaklı olmayan ebeveyn-ergen tutumlarının intihar davranışını desteklediği bilinmektedir(*2).
İntiharın bireysel bir edim olduğu kadar toplumsal bir yönü de bulunmaktadır. Durkheim intiharı toplumsal bir olgu olarak ele almaktadır.
Durkheim’in İntihar Olgusu
Ölen kişi tarafından ölümle sonuçlanacağı bilinerek yapılan olumlu ya da olumsuz bir edimin doğrudan ya da dolaylı sonucunda gerçekleşen her ölüm olayı intihar olarak tanımlanmaktadır(*4). Durkheim’e göre toplumsal olgular bireyler için dışsal ve zorlayıcı(*5) olabilir. Kişinin hem kendisine hem de ait olduğu gruba yönelik sorumlulukları ve bu aidiyet bilinci onu yapmak istemediği şeylere zorlayabilir.
Dünya üzerinde hiçbir şey söz verilmiş bir itaat kadar edilgen ya da söz veren kişinin kendini mahkum ettiği şartlar kadar baskıcı olamazdı.
(*1)
Durkheim İntihar adlı eserinde 4 farklı intihar tipi tanımlamıştır. Şimdi bunlara göz atalım:
1)Bencil İntihar
Bireyler bu intihar türünde toplumdan uzaklaşmış ve kendini soyutlamıştır. Toplumsal bir varlık olan insan, grup kimliğiyle beraber sosyal rollerini üstlenir ve kendini grup kimliğiyle tanımlandığı sürece değerli hisseder. Fakat aşırı bireyselleşme ve toplumdan kopma insanı intihara sürükleyebilir.
2)Özgeci İntihar
Aşırı bireyselleşmenin tam zıttı olan aşırı bütünleşme de kişiyi intihara götürebilir. Grubuyla fazla özdeşleşen birey, grubun harmonisini bozmamak ve dışlanmamak adına grup kuralları gereğince yaşamına son verebilir ve hatta bunu ilahi bir güç olarak sayabilir.
3)Anomik(Kuralsızlık) İntihar
Ekonomik sıkıntılar veya ekonomik iyilik hali de intihar eğilimleri üzerinde etkilidir. Ekonomik sıkıntıya giren birey, iyi olduğu halden kötü hale düşüş yaşadığı için bu duruma uyum sağlayamayabilir ve bu sebepten ötürü sıkıntıya girebilir. Tam tersi biçimde bir anda refaha eren bireyde bulunduğu duruma adapte olamayabilir ve elindeki imkanları nasıl değerlendirmesi gerektiğini bilemeyebilir. Bunu sonunda da maalesef ki intihar girişimleri olabilir.
4)Fatalistik(Kaderci ) İntihar
Bu intihar tipinde, toplumsal katı sınırlandırmalar, sosyal ve bireysel kontroller kişinin duygu ve düşüncelerini bastırmasına, bu baskıdan kaçınmak için intihara yeltenmesine sebep olabilir(*4).
Bu tipolojilerde de görüldüğü gibi aşırı uç noktaların getirdiği sosyal ve bireysel sıkıntılar kişiyi geri dönüşü olmayan bir yola sokabilmektedir. Yaşamımızda hem psikolojik hem de sosyolojik açıdan dengede kalmak, değişimlere ayak uydurabilmek ve düşüncelerimizi pozitife taşıyarak davranışlarımızı o yönde ilerletmek bizi, geri dönüşü olmayan bu yoldan alıkoyabilir.
Ve her şeyden önce varoluşumuzun o güzel anlamını ortaya çıkarabilecek gücü kendimizde bulmamızı sağlayabilir.
Öneriler:
İntihar hakkında daha çok oku daha çok öğren:
- İntihar Nedir?
- İntihar Eğilimli Bireylere Yardım için 10 Madde
- Stockholm Sendromu — İntihar ve Kurban Psikolojisi
Kaynakça:
- Stevenson, R. L. (1878). İntihar Kulübü. ( Çev. Kuzucan. A.) İstanbul: İthaki (2019)
- Dilsiz, A., ve Dilsiz, F. (1993). İntihar Girişimlerinde Belirtilen Nedenler. Kriz Dergisi, 1(3): 124-128
- Ekici, G., Savaş. H. A., ve Çıtak, S. (2001). İntihar Riskini Artıran Psikososyal Etmenler. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 2(4): 204-212
- Şeker, A. (2019). Durkheim’in Sosyolojisinde İntihar ve İntiharla Mücadelede Sosyal Hizmetin İşlevi. Mavi Atlas, 7(1): 90-110
- Gültekin, Mustafa. (2010). Yapısal- İnşacı Perspektiften İntihar Eylemlerinin Sosyal Belirlenimlerinin Sosyolojik Bir Analizi: 1985-2007 Denizli İli Örneği. (Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
Okuduğunuz içerik sevgiyle oluşturulmuştur ❤️
Aslında nedenleri ve psikolojisi fazla araştırılmayan bir konu bu yazınız da gayet açıklayıcı ve güzel olmuş. Teşekkür ederiz.
Teşekkürler. Keyifli okumalar dilerim.