Film Özeti ve Film İle İlgili Bilgiler
Gerçek bir hikâyeden esinlenerek çekilen film, bir deniz piyadesi olan Antwone Fisher’ın çocukken yaşadığı zorlu hayatın, yetişkinliğinde getirdiği sorunlarla başa çıkabilme mücadelesini konu edinir. Antwone, çok küçükken babasını kaybetmiş ve annesi tarafından terk edildikten sonra bir aileye evlatlık verilmiştir. Bu zorlu hayat mücadelesinde Antwone bir gün kendisiyle uğraşan bir başka deniz piyadesinin kışkırtmalarına dayanamaz ve ona saldırır. Bunun üzerine üst rütbelileri tarafından ceza alır ve bir psikoloğa yönlendirilir. Her ne kadar başta konuşmak istemese de zamanla psikoloğa güvenerek ve sorunlarını anlatma ihtiyacı olduğunu hissederek konuşmaya karar verir. Antwone için terapide her şey yolunda giderken, üçüncü seanstan sonra psikolog ona terapi sürecinin sadece üç seansla kısıtlandığını ve bu yüzden terapinin sonlandığını söyler. Henüz buna hazır olmayan Antwone bir şekilde yine sorun çıkararak tekrar terapi için psikoloğa yönlendirilir ve bundan sonra seanslar bazen evde yapılacak şekilde devam eder. Antwone zamanla iyileşmeye, çocukluğunda aldığı yaraların üstesinden gelmeye başlar. Terapinin tamamlanması üzerine psikologun tavsiyesi üzerine Antwone, kız arkadaşıyla birlikte çocukken hiç görmediği gerçek ailesini aramaya koyulur ve en sonunda hayalindeki gibi sıcacık, mutlu bir aileyle karşılaşır.
Filmde Yapılan Etik İhlallerin Değerlendirilmesi
Filmde TPD Etik Yönetmeliği’ne göre önemli birkaç etik ihlal bulunmaktadır.
Başta herhangi bir sorunu olmadığına inanan Antwone terapiyi reddeder. Ancak psikolog onu zorla odasına getirtir ve konuşmak zorunda olmadığın, hiçbir şey konuşmasa bile odada durması gerektiğini söyler. Çünkü üst rütbeliler tarafından kendisine verilen emir bu şekildedir. Psikolog üç seanslık bir terapi gerçekleştirecektir, Antwone bu üç seansa da katılmak zorundadır. Bu durum psikoloğun, kendisine verilen emir ve yapması gereken şey arasında etik ikilem yaşamasına neden olur. Psikoloğun bunun gibi etik bir ikilem yaşaması durumunda “Sorumluluk” ilkesinin ilk maddesi gereğince bu sorunu çözmesi gerekmektedir(2). Bu ilke doğrultusunda psikolog yaşadığı etik ikilemi çözmekte zorlanırsa “Meslektaşlarından ve TPD Etik Kurulundan yardım alabilir”(2). Ayrıca psikoloğun Antwone’u zorla odaya getirmesi, TPD Etik Yönetmeliği’nin “Yararlı Olmak ve Zarar Vermemek” ilkesine aykırıdır. Bu ilkeye göre psikolog görevini baskı aracı olarak kullanmamalıdır. Terapiyi reddeden danışanı zorlamak yerine, daha uygun bir şekilde terapiye ikna etmelidir. Ancak filmdeki psikolog Antwone’u zorunlu olarak odada tutmaktadır(2). Diğer bir yandan ise danışanın konuşması için herhangi bir baskıda bulunmamış ve kendi isteğiyle konuşacağı zamanı beklemiştir. Bu da etik açıdan olumlu bir noktaya örnektir.
-Bu konuda ne hissediyorsun ?
-Yağmurlu günler gibi.
Antwone Fisher
Danışan terapiyi kabul ettiğinde ve buna ihtiyacı olduğunu anladığında konuşmaya başlar. Terapinin kendisi için faydalı olduğunu düşünür fakat belirlenen üç seanslık terapi süresi sona erer, psikolog kendisine bir kitap vererek gemiye dönmesini söyler. Terapinin tam da iyi gittiği sırada, böyle bir anda bitmesi Antwone’u öfkelendirir. Bunun sonucunda bir gün psikoloğun yanına gelerek olay çıkarır. İşte bu sırada psikolog, Antwone’ a ondan daha üst bir rütbede asker olduğunu belirterek tavırlarına dikkat etmesini söyler. O anda Antwone için karşısındaki kişi sorunlarını anlattığı psikoloğu değil, kendisinden daha üst rütbede bulunan bir komutanıdır. Burada psikoloğun ihlal ettiği nokta, “İnsan Haklarına Saygı ve Ayrımcılık Yapmama” ilkesinin ilk maddesi olan “Hizmet Verilenlere Saygı” maddesidir. Bu maddede psikoloğun danışanın haklarına, düşüncelerine karşı saygı duyması, bunları koruması gerektiği bunun yanında danışanın farklılıklarına saygı duyup, bu konuda ona ayrımcılık ve baskı yapmaması gerektiği belirtilmiştir(2). Burada karşımıza çıkan diğer bir etik ihlal de “Psikoterapi İle İlgili Etik Kurallar” ilkesinin ihlalidir. Bu ilkenin 7. Maddesine göre psikoloğun terapiyi sonlandırabilmesi için danışanın artık bir sorununun kalmamış olması ya da terapi süresince herhangi bir gelişme olmaması gibi bir durumla karşılaşmış olması gerekmektedir(2). Fakat üst rütbeliler tarafından konulan kurallardan dolayı seans sayısı üç ile sınırlandırılmıştır. Psikolog yeterli bir açıklama yapmadan danışana terapinin bittiğini söyler, bu da danışanı kötü etkileyen bir durumdur. Bu ihlalin çözülebilmesi için danışana terapinin neden bittiği ile ilgili doğru bir açıklama yapılmalı, eğer terapinin bitme nedeni psikologdan dolayı kaynaklanıyorsa danışan alanında yetkin daha iyi bir psikoloğa yönlendirilmelidir.
Filmde en çok rastlanan etik ihlal “Yararlı Olmak ve Zarar Vermemek” ilkesinin 2. maddesi olan “Çoklu İlişkiler” maddesidir(2). Bu madde doğrultusunda psikoloğun danışanıyla, psikolog-danışan ilişkisi dışında farklı bir ilişki içinde bulunmaması gerekmektedir(2) fakat her şeyden önce ana iki karakter arasında psikolog ve danışan ilişkisi dışında bir ast-üst ilişkisi vardır ve aralarında kurdukları duygusal bağdan dolayı Antwone kendisini psikoloğa yakın hissetmektedir. Bu yakınlığın getirdiği samimiyetle psikoloğu dil kursundan mezun olduğu bir törene davet eder ve psikolog da bu daveti kırmayıp kabul eder. Bu da diğer bir “Çoklu İlişkiler” ihlal örneğidir(2). Bunun yanında terapinin evde gerçekleşmesi sırasında psikoloğun eşiyle tanışan Antwone, Şükran Günü yemeğine davet edilir. Bu yemekte psikoloğun ailesinin Antwone’un özel hayatına dair sorular sorması, hem onu hem de psikoloğu rahatsız etmiştir. Psikolog her iki tarafın haklarını korumak adına burada etik sorunu çözmek için uğraşmalıdır(2). Filmin en sonunda yine “Çoklu İlişkiler” ihlaline tanık oluruz. Antwone, psikoloğun yanına danışan olarak geldiğinde bütün sorunlarını çözdüğünü söyler ve beraber iki dost olarak yemeğe giderler.
Kaynakça
- Nagy, T. F. (2011). Psikologlar için temel meslek etiği: Temel konuları anlamak ve üstesinden gelmek için bir el kitabı. (Çev. Ed. Dağ, İ.). Ankara: Nobel Akademik Yay.
- Türk Psikologlar Derneği , (2004). Türk Psikologlar Derneği Etik Yönetmeliği. Erişim http://www.psikolog.org.tr/turkey-code-tr.pdf
Okuduğunuz içerik sevgiyle oluşturulmuştur ❤️
