Anne baba tutumları, çocukların yetiştirilme tarzlarında anne ve babanın sözsel ve fiziksel iletişimi kapsamaktadır.
Anne babanın davranışları sözsel iletişimi ebeveyn çocuk arasındaki temel faktörlerdir. Ebevynin çocuğuna karşı olan tutum ve davranışları, takındığı tutumlar çocuğun karakter ve kişiliğinin oluşmasındaki temel unsurlardır. Anne babanın sağlıklı tutumları çocukların psikolojisinin sağlıklı olmasının temel taşıdır.
Bireyler kendilerini özgürce ifade etmeleri, girişken olmaları ve özgüvenleri yüksek olan bireylerin ebeveynleriyle olan sağlıklı ilişkiden kaynaklıdır.
Anne baba tutumları;
1-Baskıcı ve Otoriter Anne-Baba Tutumu
Bu tutumda aile çocuğa karşı çok fazla kısıtlayıcı ve yönlendiricidir. Bu tutum içerisinde büyüyen çocuk özgüvensiz, çekingen, ürkek ve başkaları tarafından yönlendirilmesi kolay kişiliğe sahip olurlar.
2– Aşırı Hoşgörülü Anne Baba Tutumu
Bu tip ebeveynler çocuk odaklıdır. Ebeveynler çocuk odaklı davranmalarının çocuk için iyi olduğunu düşünmektedirler, fakat öyle değildir. Aşırı hoşgörülü ailede yetişen çocuk bencil, otoriter ve başkalarından kendilerini üstün görmektedir (1*).
3-Kararsız ve Dengesiz Anne-Baba Tutumu:
Aileler genellikle anne ve babanın kendi aralarında iyi anlaşamadığı ve her iki tarafın da baskın karaktere sahip olduğu ailelerdir. Anne babanın çocukla ilgili bir konuda karar alınırken birinin ak dediğine, diğerinin kara demesinden dolayı çocuğun hangisine bakacağına, hangisine uyacağına karar verememekte genellikle kararsız kalarak herhangi bir tepki vermemeyi tercih etmektedir. Bu ailelerde yetişen çocuklar ise genellikle kararsız, her türlü olaya karşı etkilenmeye açık, tutarsız, çabuk karar değiştirebilen çocuklardır.
4. Aşırı Koruyucu Anne-Baba Tutumu:
Çocuğun her zamanı, her anı gözlemlenerek kontrol altında tutulduğu, aşırı ilgi ve alaka gösterildiği ve zarar gelebilir endişesi ile gündüzleri bile sokağa çıkması bile istenmediği veya aşırı kısıtlayan ebeveynlerdir. Bu ailelerde yetişen çocuklar, aileye aşırı bağımlı, özgüveni olmayan, duygusal açıdan zayıf, sıkıştırıldığında başkalarına suç atabilecek yapıda olabilmektedirler. Ömür boyu sürmekte olan bu bağımlılıktan dolayı evlendiği zaman ise ailesinden gördüğü şeyleri eşinden de beklemektedirler.
5. Hoşgörülü ve Güven Verici Anne-Baba Tutumu:
İdeal aile tipine uygudur. Ailede temel kural ve kısıtlamalar olmasına rağmen bunun haricinde çocuklar aile içinde özgür bir şekilde, fakat sorumluluklarının bilincinde olarak yetişmektedirler. Aile içinde birey olarak görülen bu çocukların özgüvenleri tamdır; sosyal ilişkiler kuvvetli ve geleceğin ideal yetişkin adaylarıdır.
6. Tutarsız Anne-Baba Tutumu Tutumu:
Bu ailede genelde kurallar yok anlık çözümler, kavgalar ve mutluluklar vardır. Çocuk için konulan kuralların yeri geldiğinde çok katı bir şekilde uygulandığı, bazen de hiç yokmuş gibi davranıldığı tutumdur. Çocukta; güvensizlik, kurallara karşı kayıtsızlık, çözümün parçası olmayı reddetme, kararsız ve kişiliksiz karakter yapısı oluşabilmektedir (2*).
7. Reddedici Anne-Baba Tutumu:
Aile çocuğun sağlık hizmetlerini aksatarak çocuğun aslında istenmediğini hissettirmek ve çocuğa karşı düşmanca tutumlar beslemek olarak tarif edilebilmektedir. Bu ailelerde yetişen çocuklarda kendisinden daha zayıf olanı ezme, etrafına karşı nefret besleme, kimseye güvenememe, çevresindekilere düşmanca tutum sergileme düşüncelerine sahip olabilirler.
8. Mükemmeliyetçi Anne Baba Tutumu:
Bu aileler genellikle kendilerinin yapamadıklarını ve yaşayamadıklarını çocuklarından beklerler. Genel anlamda benmerkezci bireylerin oluşturduğu bu ailelerin çocukları; yaptığı herhangi bir işi beğenmeme, yetersiz olduğu duygusu, devamlı olarak başkalarını mutlu etmeye çalışma duyguları görülebilir.
9. Ayrımcılık Yapan Anne-Baba Tutumu:
Anne ya da babanın veya her ikisinin de ayrımcılık yapmadıklarını söylemelerine rağmen çocukları arasında ayrımcılık yapmaları, sevdikleri çocuklarını, diğer çocuğundan ya da diğerlerinden ayırarak kayırmalarıdır. Bunun sonucunda kayırılan ve dışlanan çocuklarda duygusal kırıklıklar oluşur. Birbirlerine düşman olabilmektedir ve sosyopati gelişebilir (3*).
Sonuç
Ebeveynin çocuk yetiştirirken ki tutumu çocukların gelişiminde ve çocuğun kişilik oluşumunda büyük bir öneme sahiptir. Çocuk ebeveynden ne görürse onu taklit edecek ve benimseyecektir. Eğer ebeveyn demokratik, hoşgörülü, insan sevgisi ile dolu, anlayışlı olur ve öyle davranırsa çocuk da anne babasına benzeyecek ve ilerde ebeveyni gibi davranacaktır.
Kaynakça:
- https://yaseminaker.com/uzmanliklar/anne-baba-tutumlari-nelerdir/
- https://www.fenomenpsikoloji.com/anne-baba-tutumlari-nelerdir/
- http://omergultekinyavuzselim.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/34/06/732850/dosyalar/2017_05/11225540_makale_2_pdf.pdf
Okuduğunuz içerik sevgiyle oluşturulmuştur ❤️
