Araştırmalar

Dunning-Kruger Sendromu: Öz Güven Zehirlenmesi

Gerçek bilgi insanın ne kadar cahil olduğunu bilmesidir.

Konfüçyüs

Tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar geçen süre boyunca insanların sürekli güç arayışı içinde olduğu aşikardır. Güç isteği dönemler boyu devam etse de her dönemde aynı şekilde algılanmamıştır. Tarihin ilk dönemlerinde aslan avlamak kişinin gücünü gösterirken, ileriki zamanlarda statü veya para sahibi olmak güç gösterisinde daha ön plana alınmıştır. Güç arzusu insan psikolojisine olumlu olabileceği gibi olumsuz yansımaları da olur. Kısacası güç isteği aslında tüm insanların barındırdığı, zaman ve koşullar sağlandığında açıkça faaliyete geçmekten çekinmeyeceği olgudur (1*).

İnsanın güçlü görünme arzusunun asıl sebeplerinden bir tanesi sevgi ve saygı görme isteğidir. Çevresinden yeterli ilgiyi göremeyen bireyler bu ilgiyi kendilerinin diğerlerinden farklı olduğuna, mevcut durumlarından çok daha fazlası olduklarına inanırlar. Yeterince inandıktan sonra çevrelerindekini inandırmaya çalışırlar. Örneğin sosyal yönden aktif bulunmayan birey kendini bulunduğu ortama hızlı adapte olabilen biri olarak tanıtır (1*).

Dunning-Kruger Sendromu Nedir?

Literatürde henüz dikkatleri tam anlamıyla çekememiş Dunning-Kruger Sendromu da işte tam olarak bu alanı kapsıyor. 1999 yılında Cornell Üniversitesinde görevli David Dunning ve Justin Kruger adında iki sosyal psikoloğun bir ceza davasında karşılaştıkları durumu incelemesiyle ortaya çıkmıştır. McArthur Wheeler isimli kişinin yüzüne limon sürüp, banka kameralarına yakalanmadan soygun yapabileceği ön yargısından kaynaklanıyordu. Ceza davasında görüşülen konuyu inceleyen ikili, “Niteliksiz ve Farkında Olmama: Kişinin Kendi Yetersizliğini Tanımadaki Zorluklar Nasıl Şişirilmiş Öz Değerlendirmelere Yol Açıyor?” isimli çalışmasında ele almıştır (2*).

Sendrom genel olarak az bilgi, çok abartı dengesine kurulmuştur. Kişinin konu hakkındaki bilgisi ne kadar az ise kendini o kadar donanımlı hisseder. Kendilerinde bulunmayan veya az bulunan özellikleri hakkında bu konuda yetkin olduklarına inanırlar. Halk arasında kifayetsiz müderris olarak tanınırlar. Cahil cesareti denilen öz güvene sahiptirler (3*).

İkilinin yaptığı araştırmalar bir konu hakkında bilgisi olamayan insanların konu hakkında kendilerini üstün gördükleri, bilgisi olanların ise kendilerini oldukları seviyeden aşağıda gördüklerini ortaya çıkarmıştır. Bilgisiz insanların gelecek konusunda görüşlerinin de yanlış analiz kabiliyetleri sebebiyle zayıf olduğunu ve bunu anlayabilecek kapasiteye bile sahip olmadıklarını ortaya çıkaran araştırma, bilgili, kendinin farkında olan insanların ise geleceği yönelik doğru yargılama yapabildiğini iddia etmiştir. Kısaca yapılan araştırmalarda cehaletin, yani bilgisizliğin öz güveni bilgiden daha fazla arttırdığını ortaya koyulmuştur.

Dunning-Kruger Sendromu Belirtileri Nelerdir?

  • Niteliksiz insanlar niteliksiz olduğunun farkında değildir.
  • Gerçek nitelikli insanları görmezler ve kabullenmezler.
  • Her işte kendilerini öne çıkarmaya bayılırlar.
  • Bilgileri olmadıkları konular hakkında bile yetkinlikleri varmış gibi davranırlar.
  • Yapamayacakları işleri yapacaklarına olan inançları vardır
  • Her şey konusunda hak sahibi olduklarını düşünürler.
  • Sevgi ve saygı görme arzuları vardır.
  • Kendini abartma eğilimindedirler.
  • Göz önünde olmaktan ve iltifat duymaktan çok hoşlanırlar.
  • Yaptıkları işin yanlışlığını göremezler.
  • Toplum içerisinde cahil cesareti sahibi veya kifayetsiz müderris olarak bilinirler.
  • Bilgiyi ve eğitimi değersiz görürler.
  • Niteliksiz olduğu konular hakkında eğitimden geçtikten sonra, niteliksizliklerinin farkına varırlar.
  • Başarısızlıklarını gizlerler (2*).

Başka bir deyişle kendilerini Kaf Dağının ardında görürken yetersizlik kelimleleri literatürlerinde bulunmaz. “Bilmiyorum, bu konu hakkında fikrim yok, hatalı davranmışım” gibi sözleri onlardan duyamazsınız. Kendilerine göre sütte leke vardır ama onlarda yoktur. Bu durum bazı vakalarda o kadar ileri seviyededir ki bazen gerçek olamayacak kadar hayali düşünceleri olabilir. Gerçek her ne kadar göz önünde olsa da kesinlikle reddederler.

Cahilliğin farkında olmamak, cahillik hastalığıdır.

Amos Bronson Albert

Kaynakça

  1. Savaş, S. (2016). Dunning-Kruger sendromu ve kurumsal dışavurum. Erciyes İletişim Dergisi4(3).
  2. https://tr.wikipedia.org/wiki/Dunning_Kruger_Etkisi
  3. Somyürek, S. ve Çelik, İ. (2018). Dunning-Kruger sendromu ve öznel değerlendirmeler. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama8(1), 141-157.

Okuduğunuz içerik sevgiyle oluşturulmuştur ❤️

Başa dön tuşu