Kendimi Değiştirmek İstiyorum ama Nasıl?

Farkına vardığımızda değiştirmek istediğimiz özelliklerimiz olabilir. Baştan belirtmek gerekir ki değişim kolay gerçekleşmez. Bunun için emek vermek gerekir. Ancak değiştimizi fark etmek de tatmin edici bir durumdur.

Edinilen davranıştan değişime doğru

Hayatımızı etkileyen bazı faktörler şunlardır:

• Ülke
• Şehir ve mahalle
• Aile
• Sosyoekonomik durum
• Ebeveynlerimizin anne babalarının özellikleri, yetişme şekli ve inançları
• Ailemizdeki hastalık geçmişi
• Anne babamızın işinin olup olmaması ve eğitimi
• Gelenek ve göreneklerimiz
• Toplumsal kurallar
• Evrensel kurallar

Doğumdan itibaren bu faktörler hayatımıza yön verir. 25-30 yaşına gelen bir yetişkini örnek verelim. Edindiği ve geçmişten beri bildiği bazı davranış şekilleri ve düşünce kalıpları vardır.

“Hayır” diyemeyen bir kişiden bahsedelim. Bunun geçmiş altyapısı çok karışıktır. Başkaları için kendini adayan, fazla fedakarlık yapan bir birey bir süreden sonra rahatsız olmaya başlayacaktır.

Davranışlar yapıldıkça beyinde onunla ilgili bağlar daha da sıkılaşır ve ortadan kaldırmak daha zor olur. Bu her davranış paterni için geçerlidir. Özellikle yaptığınız davranış sonucunda bir ödül ya da hoşa giden bir durumla karşılaşırsanız bırakmanız daha zor olacaktır.

Örneklerle değişim için ne yapmak lazım?

Hayır diyememek

“Hayır” diyemeyen bir bireyden bahsetmiştik oradan devam edelim. Belki binlerce defa hayır diyememiştir. Hayır dediğinde kötü bile hissedebilir.

Değiştirilmek istenen davranış: Hayır diyememek

Yeni davranış: Gerektiğinde hayır demek

Üstteki iki maddeyi net bir şekilde yazdıktan sonra şu kural çok önemlidir: edinmek istediğiniz yeni davranışı tekrar tekrar yapmanın gerekli olduğudur. Siz bunu yaptıkça bu davranış bağlantısı beyninizde daha da güçlenecektir. Ancak unutmayın geçmişte ne kadar tekrar edilmişse davranışı ortadan kaldırmak o kadar da zor olacaktır. Hatta ortadan kaldırmak değil de, daha sağlıklı ya da istediğiniz hale dönüştürmek deyimi daha uygun olacaktır.

Kitap okumak

İşinizi kolaylaştırmak için yeni davranışlarınızı not edebilirsiniz. Başka bir örnek de kitap okumak olarak verilebilir. Kendinize günlük okunması gereken kitap sayfa sayısı hedefi oluşturabilirsiniz. Bir kağıda da bunları yazdığınızda davranışı ne kadar tekrar ettiğinizi öğrenebilirsiniz. Burada bir ipucu olarak şöyle söylenebilir: Kitap okuduktan sonra kendinize ödül verirseniz daha etkileyici olur. Örnek olarak kitap okuduktan sonra sosyal medyaya girip beğenilerinizi görebilirsiniz 🙂 Evet, garip gelebilir ama sosyal medyanın beynimizde bazı kimyasallar salgıladığı bilinen bir gerçektir. Bu kimyasallar hoşa giden bir durum yaratır. Dolayısıyla ödül niyetine kullanabilirsiniz.

Her sabah telefona giden eller

Sosyal medyadan bahsetmişken başka bir örnek daha verilebilir. Birçok kişi her sabah kalktığında telefona bakıp sosyal medya hesabını kontrol edebilir. Eğer bu bir yıl boyunca devam ederse bırakması zor bir hale dönüşebilir. Öncelikle aşağıdaki gibi yazmak gerekir.

Değiştirilmek istenen davranış: Sabah kalktığımızda doğrudan telefona bakılması

Yeni davranış: Sabah kalktığımızda başka bir işle meşgul olmak

Basit olarak her sabah kalktığınızda yeni davranışı uygulayın. Telefon dışında bir şeyler yapın. El, yüz yıkama veya duş sonrasında basit esneme egzersizleri yani spor yapılabilir. Kahvaltı hazırlanabilir. Yeni davranış’ı her gerçekleştirdiğiniz günü not edin. Bir süre sonra yeteri kadar gerçekleştirildiğinde siz de değişimi görebileceksinizdir. Öncesinde sabah kalktığınızda otomatikman telefona giden eliniz; artık telefondan vazgeçmiş olacaktır.

Yeme alışkanlığı

Eğer fazla şekerli ürünler tüketiyorsanız. Kendinize bazen “buna son versem iyi olur” dediğiniz olmuştur. Gelin bunu değiştirme hedefi koyalım kendimize:

Değiştirmek istediğiniz davranış: Hergün iki çikolata yemek olsun

Yeni davranış: Haftada bir çikolata

Haftada bir çikolata davranışınızı gerçekleştirirseniz artık diğer davranışta yavaştan gitmeye başlar. Bu süreçte sabırlı olmanız gerekecektir. Haftada bir yediğiniz çikolatayı bir ödül gibi düşünebilirsiniz. O hafta yoksun kaldığınızdan o bir çikolata sizin için daha hoşnut verici olacaktır. Fazla çikolata tüketmetdiğiniz için de pişman olmayacaksınız. Çünkü fazlası hem kilo almanıza hem de sağlığınıza zararlıdır.

Üstteki örnekler çoğaltılabilir. Hayatınızı değiştirmek sizin elinizdedir. Zor da olsa mümkündür.

Püf Nokta

Son olarak şunu da belirtmek gerekir ki edindiğimiz davranışı değiştirmek; yani bir nevi güncellemek yeni bir davranış edinmekten daha zordur. Dolayısıyla burda istikrarlı bir şekilde, pes etmeden o davranış paternini tekrar tekrar yapmak çok önemli bir konudur.

Okuduğunuz içerik sevgiyle oluşturulmuştur ❤️