Luis Bunuel’in yönettiği “Belle de Jour” (Gündüz Güzeli) (1967) filmi Pierre ile evli olan Severine isimli bir kadının bilinçdışı mazoşistik fantezileri üzerine kuruludur. Film Severine’in bir fantezisiyle başlar. Kocasıyla birlikte at arabasıyla yolculuk yapmaktadır. Birbirlerini sevdiklerini söylemelerine rağmen; Severine kocasına karşı mesafeli bir tavır takınmaktadır. Öyle ki; Severine bu konu hakkında konuşmaktan çekinir. Pierre aralarında geçen konuşmadan sonra gittikçe kızmaya başlar ve Severine’i zorla arabadan aşağı indirmeye çalışır. Fakat Severine buna karşı koyar. Arabadaki iki uşağa onu arabadan indirmeleri gerektiğini söyler ve onlar da Severine’i ormana götürürler. Tam bu sırada Severine’in mazoşistik fantezileri devreye girer. Uşaklardan biri Pierre’nin emriyle Severine’i kırbaçlamaya başlar. İlk başta buna direnen Severine sonradan bundan zevk almaya başlar. Pierre uşaklardan birine “o senin” der. Severine, elleri bağlı bir şekilde, uşağın onu öpmesinden de zevk alır. Bunun bir fantezi olduğu Severine’in Pierre’e “Bizi düşünüyordum, bir at arabasının içindeydik.” demesinden anlaşılır.
Severine ve Pierre tatile giderler. Orada Pierre’in arkadaşıyla karşılaşırlar. Husson, zevkine düşkün ve kadınlarla ilgilenen bir karakteri canlandırmaktadır. Bu karaktere Severine mesafeli davranmaktadır. Severine bir kadın arkadaşıyla konuşurken Henriette isimli bir kadının genelevde çalıştığını öğrenir. Bunu öğrendikten sonra, aklına bir çocukluk anısı gelir. Çocukluğunda bir adam tarafından tacize uğramıştır. Akşam olduğunda kocasına geneleve gidip gitmediğini sorar. Orada neler olduğunu merak ettiğini belirtir. Kocası anlatırken daha fazla duymak istemediğini söyler. Pierre’ e “Uyuyana kadar yanımda kal.” der ve Pierre de ona “Hiç büyümeyeceksin.” der. Husson ile konuşmasında Husson “Genelevi severim, her şey senin kontrolündedir.”der ve Severine de “Böyle kadınları anlayamıyorum.” diye cevap verir. Her ne kadar genelev fikrine karşı gibi gözükse de bu fikir Severine’in aklındadır.
Severine Madame Annais’in genelevine gider fakat içeri giremez. Bu sırada, yine çocukluktaki bir anısı aklına gelmiştir. Kilisededir ama dini öğretileri yerine getirmeyi istemez. Daha sonra tekrar geneleve gider ve Madame ile konuşur. Saat 2’den 5’e kadar çalışmak için anlaşır. Orada Mathilde ve Charlotte isimli iki kadın daha çalışmaktadır. Severine oradayken, ilk gelen kişi Adolphe isimli bir adamdır. Adolphe’ye başta karşı koysa da Severine onu kabul eder. Severine sonra bir fantezi kurar. Bu fantezide Husson ve Pierre konuşmaktadır. Bu sırada boğa sürüsü görülmektedir. Husson boğaların isimlerinin “vicdan azabı” ve “bedel” olduğunu söyler. Husson ve Pierre, Severine’in yanına gider. Severine’in elleri bağlıdır. Husson ona çamur atar ve duyabileceği en kötü şeyleri söyler. Severine bir hafta geneleve gitmez ama sonra gitmeye karar verir. Annais onu kabul eder. Geneleve gelecek kişi profesör jinekologdur. Uşak fantezisi vardır. Severine acımasız düşes rolünü oynayamaz. Hatta sonrasında “bir insan nasıl bu kadar alçalabilir.” diye tepki gösterir. Geneleve bir başka adam gelmiştir. Korkutucu bir kişi olmasına rağmen Severine ondan çok zevk almıştır. Havluda bir kan lekesi vardır. Severine artık cinsel ilişkiden zevk almaya başlamıştır.
Severine bir başka fantezi kurmuştur. Bir adam yanına gelmiş ve ona para vererek evine dinsel bir tören için davet etmiştir. At arabasıyla giderken filmin başındaki fantezide görülen iki uşak da görülmektedir. Severine’e tülden siyah bir elbise giydirilmiş ve tabuta yatırılmıştır. Adam kızının ölüsü yerine koyduğu Severine ile konuşurken dışarıdan kedi sesleri gelmektedir. Fantezi, Severine’in evden kovulmasıyla bitmiştir.
Husson Severine’in evine gelmiştir ama Severine onu görmek istememiştir. Bu sırada bir fantezi daha kurmuştur. Husson, Pierre, Severine ve bir kadın arkadaşları bir masada oturmaktadır. Husson, Severine ile ilgilenmeye başlar. Bir şişe kırar ve ona sevip sevmediğini sorar. Severine sevdiğini söyler. İkisi masanın altına girer. Pierre masanın altına hiç bakmaz. Kadın arkadaşları Pierre’e onların yakınlaştığını söyler.
Geneleve iki adam gelir: Hippolyte ve Marcel. Marcel, elinde sürekli bir sopayla gezen, acımasız ve sadistik bir karakterdir. Marcel ve Severine birbirlerinden hoşlanmıştır. Daha sonra Severine ve Pierre bir tatile gider. Pierre onun kendisinden uzaklaştığını, başka birini sevdiğini söyler. Severine’in içinden şunları söylemektedir:
“Nasıl açıklayacağımı bilmiyorum. Daha ötesi anlayamıyorum. Kaygılandığım şeyin zevkle alakası yok. Bundan daha fazla bir şey.”
Severine geneleve geri döndüğünde Marcel ona kızgındır. Kemerle ona vurmaya çalışır. Severine artık karşı çıkmaya başlamıştır. Sonrasında araları düzelir ve birbirlerini çok sevdiklerini söylerler.
Bir başka gün, Husson geneleve gelir ve Severine ile karşılaşır. Burada çok önemli bir konuşma geçer. Severine “Mutlu musun? Rastlantı falan değil. Burada olduğumu biliyordun.” der. Husson ona yanlış olduğunu söyler. “Küçük düşürülmeyi seviyorsun, ama ben sevmem. Beni cezbeden senin erdemindi. Sende olmayabilir ama benim ilkelerim var.” der. Pierre’ e söylememe kararı alır ve Severine’i küçük düşürücü bir biçimde oradan ayrılır.
Bir başka fantezide, Husson ve Pierre karşı karşıyadır, birbirlerine ateş ederler. Severine ağaca bağlıdır, o yaralanmıştır. Pierre’e onu çok sevdiğini söyler.
Severine genelevden ayrılmıştır. Marcel onun evine gelir. Onunla konuştuktan sonra evin önünde bekler ve Pierre geldiğinde onu silahla yaralar. Marcel de bir polis tarafından vurulur ve ölür. Pierre felç olmuştur. Severine ona “Senin kazandan beri hiç rüya görmedim.” der.
Filmin sonu bazı belli belirsiz sahnelerle doludur. Severine’in fantezisinde Husson Pierre’e her şeyi anlatmıştır. Pierre iyileşir ve tekerlekli sandalyeden kalkar. İkisi de çok mutludur. Severine pencereden dışarı bakar. Bir at arabası içi boş bir şekilde gitmektedir. Film böylece sonlanmıştır.
Psikanalitik Açı ve Mazoşist Karakterin Analizi
Psikanalitik açıdan bakıldığında mazoşist karakter yapısındaki kişi, diğer insanların haz elde edemeyeceği şeylerden haz alabilir ya da bunları haz kaynağı olarak görebilir (Reich, 1972/2013). Severine filmde mazoşist kişinin bu özelliğini simgelemektedir. Fantezilerinde kırbaçlanması veya üzerine çamur atılması hem fiziksel hem de ruhsal açıdan aşağılanmaktan ve hor görülmekten aldığı keyfi göstermektedir. Severine, Shapiro’nun (1999/2017) tarif ettiği gibi kendisine engel olmak istemeyen ve pasif teslimiyet içinde olan bir karakteri sergilemektedir. Fantezilerinde de görüldüğü üzere kendisi pasif bir konumda kalmaktadır. Bu teslimiyet de kendini cezalandırmanın bir görüngüsüdür (Reich, 1972/2013). Yani bu noktada Severine’in cezalandırılma kaygıları devreye girmektedir. Bu cezalandırılmanın sebebi Severine’in çocukluğunda uğradığı tacizdir. Severine kendini acı çeken pozisyona getirerek “vicdan azabını” hafifletmekte ve “bedel” ödemektedir. Mazoşist karakter yapısında suçluluğun ağır basmaktadır (McWilliams, 1994/ 2013). Severine sürekli bir suçluluk duygusu içindedir. Bu da en çok yine fantezilerinde görülür. Husson’un ona hakaret ederek üstüne çamur fırlattığı sahnede bu görülebilir. Aynı şekilde özellikle Severine’in kırbaçlanma fantezisinde görüldüğü gibi, cezalandırılma istemi ve bunun haz kaynağı olması görülmektedir. Bu şekilde suçluluk duygularını hafifletmiş olacaktır.
Mazoşistik karakter yapısındaki kişi karşısındaki kişiyi haksız bir konuma düşürmeye çalışır (Reich, 1972/2013). Severine bunu Husson’a karşı yapmaktadır. Genelevdeki karşılaşmalarında Severine genelevde bulunmasından onu sorumlu tutmuş, adresi ona kendisinin verdiğini söylemiştir. Halbuki Severine geneleve kendi isteğiyle gitmiştir.
Mazoşist karakter nesnesiyle kurduğu ilişkide ayrılma zorluğu yaşar ve mazoşist bir bağlanma örüntüsü vardır (Reich, 1972/2013). Severine, Marcel’e onu sevdiğini söylerken; Pierre’i de hala sevdiğini söylemektedir. Pierre’i kaybetmeye katlanamaz. Geneleve gittiğini Pierre’in öğrenmesinden çok korkar.
Severine Pierre’i de kendi mazoşistik dünyasına çekmiştir. Filmin sonunda Marcel Pierre’i yaralamış ve Pierre felç olmuştur. Ama bu sahnede Severine mutlu gözükmektedir. Hiçbir şey olmamış gibi davranmaktadır. Severine’in fantezisinde Pierre iyileşir ve mutlu bir şekilde hayatlarına devam ederler. Gerçekte ise, Pierre artık tekerlekli sandalyededir. Bu durumda sevgi nesnesi hep yanında olacak ve Severine yalnız kalmayacaktır. Pierre kötü bir durumda olmasına rağmen, Severine bu hazsızlık içeren durumdan rahatsızlık duymamaktadır. Severine kocasıyla birlikte bu yeni yaşamında hazsızlık ve cezalandırılmayı elde edebilecektir. Filmde de bu Severine’in şu sözleriyle görülmektedir: Senin kazandan beri hiç rüya görmedim. Severine artık mazoşist fantezilere ihtiyaç duymamaktadır.
Kaynakça:
- Hakim, R., & Hakim R. (Yapımcı), & Bunuel, L.(Yönetmen). (1967). Belle de Jour [Film]: Fransa: Allied Artists
- McWilliams, N. (2013). Klinik Süreç İçinde Kişilik Yapısını Anlamak (E. Kalem, Çev.).İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları (1994)
- Reich W. (2014). Karakter Analizi (L. Uslu, Çev.). İstanbul: Cem Yayınevi (1972)
- Shapiro, D. (2017). Nevrotik Tarzlar (Ş. Layıkel, Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları (1999)
Okuduğunuz içerik sevgiyle oluşturulmuştur ❤️
