Yeme Bozuklukları
- Anoreksiya Nervoza
- Bulimia Nervoza
- Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu
Anoreksiya Nervosa Nedir?
Bu bozukluk kişinin çok şişmanladığı kanısı ile abartılı bir şekilde diyet uygulaması ile başlar.
Bozukluğun başlarında sağlanabilen iştah kontrolü bir süre sonra yok olur ve zayıflama çok ciddi derecede görülür.
Kendilerini her zaman şişman olarak görürler ve hiç bir zaman yeteri kadar zayıfladıklarını düşünmezler. Bu sebeple bozulmuş bir benlik algısına sahiptirler.
Tıkanırcasına Yeme Bozukluğu Nedir?
Bu bozuklukta bireyler, kısa bir sürede normal bir insanın tüketebileceğinden fazla, aşırı miktarda yiyecek tüketir ve bunun kendi kontrollerinde olmadığını düşünürler. Bu hastalık ayrıca ne kadar yenildiğinden utanıldığı için yalnızken yeme, yeme sonrası kendinden tiksinme, suçluluk duyma semptomlarını da gösterir.
Bulimia Nervosa Nedir?
Bulimia çok miktarda yiyeceğin aniden tüketilmesinin ardından kilo alımından kaçınmak amacıyla çeşitli davranışların ortaya çıktığı dönemlerden oluşur.
Yeme krizlerinden sonra gelen suçluluk hissi ile birlikte bulimia olan insanlar kilo almamak için bazı davranışlara başvururlar;
- Yediklerini kusarak çıkarmak
- Müshil (laksatif) kullanmak
- İdrar arttırıcı madde kullanmak
- Çok fazla egzersiz yapmak
- Lavman veya sıkı perhiz yapmak
Bulimik insanlar sürekli vücut ağırlıklarıyla meşgul olurlar. Çoğunlukla normal kilodadırlar ancak şişmanlamaya karşı hissettikleri korku bu davranışları beraberinde getirir.
Yeme Bozukluklarının Bulimiadan Ayrılan Yönleri
Anoreksiya düzensiz yeme alışkanlıkları ve besin tüketiminin azaltılmasıyla karakterize edilir. Bulimia ise aşırı yeme ve sonrasında yiyeceği vücuttan çıkarmaya çalışma hastalığıdır. Anoreksiya olan hastalar kusma, tıkanırcasına yeme gibi davranış biçimleri göstermezler, onların amacı yemeden kilo vermektir. Bu yüzden bulimia hastalığına sahip insanlar kendilerini değerlendirerek endişeye kapılırken anoreksiya hastaları bozulmuş benlik algısına sahiptirler.
Tıkınırcasına yeme hastalığının Bulimiadan farkı ise kişilerde birincil problem tıkınırcasına yemektir. Sonrasında kusma veya kilo almaktan kaçınmanın getirdiği davranışlar görülmez.
Bulimia’da Semptomlar
- Kendi yeme davranışından memnun olmama
- Kişinin kilosu ve beslenmesiyle ilgili endişelenmesi
- Kişinin kendi dış görünüşü beğenmemesi
- Gizli yemek yemek
- Kusma veya yeme krizleri
Bulimia Nervoza DSM-5 Tanı Ölçütleri
Aşağıdakilerden 3 veya daha fazla semptom görülüyorsa, terapist değerlendirmelerini Bulimia yönünde yapmalıdır.
A. Tekrarlayan tıkınırcasına yeme dönemleri olmaktadır. Bir tıkınırcasına yeme dönemi aşağıdakilerin her ikisini de kapsamaktadır:
1. Benzer koşullarda, benzer sürede, çoğu bireyin yiyebileceğinden belirgin bir şekilde çok daha fazla yiyeceği, ayrı bir zaman diliminde (örn. herhangi iki saatlik bir sürede) yeme.
2. Bu yeme nöbeti sırasında yemek yemeyle ilgili denetimin kalktığı duyumunun olması
Örneğin, bireyin yemek yemeyi durduramadığı duygusu, ne ya da ne denli yediğini denetleyemediği duygusu.
B. Vücut ağırlığında artış olmaması için, kendini kusturma, laksatif, diüretik veya diğer ilaçları kötüye kullanma, neredeyse hiç yememe ya da aşırı spor yapma gibi yineleyen, uygunsuz telafi edici davranışlarda bulunmaktadır.
C. Bu tıkınırcasına yeme ve uygunsuz telafi edici davranışların her ikisi de ortalama üç ay içinde en az haftada bir kez olmuş olmalıdır.
D. Benlik değerlendirmesi, vücut biçimden ve ağırlığından yersiz bir biçimde etkilenmektedir.
E. Bu bozukluk, anoreksiya nervoza seyri sırasında ortaya çıkmamalıdır.
Bulimia nervoza’nın kesin nedeni şu anda bilinmemektedir; Bununla birlikte, genetik, çevresel, psikolojik ve kültürel etkiler de dahil olmak üzere bu yeme bozukluğunun gelişimine birçok faktörün katkıda bulunduğu düşünülmektedir.
Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Bilişsel Davranışçı Terapi: Bilişsel davranışçı terapi bir psikoterapi türüdür. İnsan davranışı ve duygulanımını inceleyen psikolojik modellerden yararlanılarak geliştirilmiştir. Bilimsel bir zemin üzerine kurulu olup birçok psikiyatrik bozukluk ve geniş bir sorun alanında etkili olduğu kanıtlanmış bir tedavi yaklaşımıdır.
Davranış tedavileri, genel bir tanımla öğrenme ilkelerinin davranış bozukluklarının analiz ve tedavilerine sistematik bir biçimde uygulanışı olarak tanımlanabilir. Davranış tedavileri doğrudan uyumsuz davranışlar üzerine odaklanır. Davranışçı tedavide bireye tedavinin mantığı aktarılıp, kaygı verici durumlarla karşılaştığında kaçmak yerine, kaygıyla başa çıkmak konusunda ne tür yöntemler uygulayabileceği aktarılır.
BDT’de bulimik kişiler, toplumun fiziksel çekicilik algısını sorgulamaları için teşvik edilirler. Bulimia hastalığına sahip insanlar, kilolu olmaktan kaçınmalarına neden olan inançlarını ortaya çıkarırlar ve değiştirirler. Normal beden ağırlığının ciddi düzeyde diyet yapmadan da sürdürülebileceği konusunda ve besin alımının gerçekçi olmayan bir biçimde kısıtlanmasının tıkınırcasına yemeyi tetikleyebileceği konusunda yardıma ihtiyaçları vardır.
Bu kişilere yüksek kalorili yiyeceklerden biraz yemenin her şeyin sonu olmayacağı, abur cuburların tıkınırcasına yemeyi tetiklemeyeceği ve sonucunda kendi kendini kusturma ya da müshil kullanımı ile sonlanmayacağı ve bunların hepsinin düşük özsaygı ve depresyon ile sonuçlanmayacağı öğretilir. Kişilerin ya hep ya hiç şeklindeki düşüncelerinin değiştirilmesi onların daha orta düzeyde yemeye başlamalarını sağlar.
Kaynakça:
- Jenkins, P. E., Luck, A., Cardy, J., & Staniford, J. (2016). How useful is the DSM-5 severity indicator in bulimia nervosa? A clinical study including a measure of impairment. Psychiatry Research, 246, 366–369.
- Smith KE, Ellison JM, Crosby RD, et al.The validity of DSM-5 severity specifiers for anorexia nervosa, bulimia nervosa, and binge-eating disorder. Int J Eat Disord. 2017;50:1109–1113.
- Resim Christian Dorn tarafından Pixabay‘a yüklendi
Okuduğunuz içerik sevgiyle oluşturulmuştur ❤️
