Psikolojik Rahatsızlıklar

Asperger Sendromu Nedir? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Asperger sendromu otizm ile karıştırılan gelişimsel bir bozukluktur. Otizmden farklı olarak konuşma yetisinde herhangi bir problem yaşanmamaktadır. Otizme sahip bireyler bebeklikte sorunlar yaşamaya başlamaktadır. Fakat Asperger sendromuna sahip bireyler bebeklikte sağlıklı bir gelişim göstermektedirler. Bu sendroma sahip bireyler konuşmakta zorluk yaşamaktan ziyade konuşma başlatmak gibi sosyal beceride zorluk çekmektedirler. Sendromun en belirgin özelliği ise aşırı içe kapanık olmadır. Bireyler sohbet başlatmanın yanı sıra konuşmayı sürdürmekte de zorlanmaktadırlar. Burada dikkat edilmesi gereken nokta bu bireyler sohbet kurmayı istemekte fakat bu isteklerini gerçekleştirmekte zorlanmaktadırlar. Bu durum karşısında ise sosyal beceri terapileri tedavi yöntemi olarak oldukça sık tercih edilmektedir.

Asperger Sendromunun Tarihçesi

Sendrom adını Avusturyalı doktor Hans Asperger’den almıştır. Doktor Asperger ilk olarak bu bozukluğu “otistik psikopati” olarak tanımlamıştır. 1944 yılında literatüre giren sendrom 1981 yılında Lorna Wing’in “Asperger Sendromu” adlı makalesiyle oldukça ses getirmiştir. Wing Asperger sendromu hakkındaki çalışmalarına hız vermiş ve 1989 yılında sendromu üç alt tipe ayırmıştır. Birinci tip “içe dönük-soğuk” tip olarak adlandırılmıştır. Bu tipte bireyler diğer insanlarla iletişime geçmekte zorlanmaktadırlar. Bu sebeple de fazla arkadaşa sahip değildirler. İkinci tip ise “aktif-tuhaf” tiptir. Bu tipteki bireyler iletişim kurmakta daha beceriklidir. Fakat mimiklerinde ve vücut dilinde tuhaf hareketler mevcuttur. Sağa sola sallanma veya aşırı el kol hareketleri görülebilmektedir. Üçüncü ve son tip ise “pasif-arkadaşça” tipidir. Bu tipteki bireyler ise sosyal beceride en iyi tip olmak ile beraber aktif bir ilgi alanı bulunmamaktadır.

Asperger Sendromunun Belirtileri

İlk belirtiler bebeklik çağının sonuna doğru görülmektedir. Genellikle 4-11 yaş arasında Asperger sendromu tanısı konulmakta ve her bireyde farklı belirtiler görülmektedir. Bu belirtilerin yoğunluğu da bireyden bireye farklılık göstermektedir. Bunun yanı sıra birkaç ortak belirti bulunmaktadır.

  • Bireyler göz teması kurmakta zorlanırlar ve bu sebeple de göz teması kurmaktan kaçınırlar.
  • Soyut ve mecaz anlamı anlamakta zorlanmaktadırlar. Bu sebeple bazı espri veya şakaları anlamamaktadırlar.
  • Konuşma biçimleri düz ve monotondur. Konuşma melodisinden yoksundurlar.
  • Konuşma tarzları resmidir. Yaşıtlarından farklı olarak kelime seçimlerinde de değişiklikler de gözlenmektedir.
  • Konu olarak sınırlı bir yelpazede konuşmaktadırlar. Bir veya iki konu hakkında oldukça bilgi sahibi olup genellikle bu konular hakkında konuşmaktadırlar. Hatta bu konular hakkındaki konuşmaları çoğu zaman monolog biçimdedir.  
  • Karşılarındaki insanların duygularını anlamakta zorlanmaktadırlar. Bu sebeple de empati kurmakta başarılı olamamaktadırlar.
  • Düzenlerinin değişmesinden rahatsızlık duyarlar. Bu sebeple de OKB ile karıştırıldığı durumlar gözlenebilmektedir.
  • Vücut koordinasyonları zayıftır. Sakarlık en sık görülen belirtilerden birisidir. Bu sebeple el koordinasyonu gerektiren mesleklerde zorluk yaşamaktadırlar.

Sendromun yaygınlığı incelendiğinde ise erkeklerde kadınlara oranla daha sık rastlandığı kanıtlanmıştır. Ayrıca genetik yatkınlığın sendroma sahip olma riskini de artırdığı düşünülmektedir. Sendroma yol açan nedenlerin bilinmemesinin yanı sıra hala kesin bir tedavi yöntemi de bulunamamıştır. Bunun yanı sıra yaşam boyu süren bu sendrom için bireylerin hayat kalitesini artıracak birkaç tedavi yöntemi sunulmaktadır.

Asperger Sendromunun Tedavisi

Tedavi süreci her bireye göre farklılık göstermektedir. Öncelikle bireylerin hangi alanlarda zorluk yaşadıkları tespit edilmelidir. Örneğin sohbet başlatmakta ve sürdürmekte zorlanan bireyler için konuşma terapileri oldukça işe yarar görülmektedir. Bunun yanı sıra empati kurmakta ve karşıdaki kişinin duygularını yorumlamakta zorlanan bireyler için sosyal beceri eğitimleri daha faydalı görülmektedir.

Sendromun belirtilerinin çocukluk döneminde ortaya çıkması bu bireyleri akran zorbalığına karşı dezavantajlı konumda olmasına neden olmaktadır. Çocuklar otizmin aksine kendilerinde olan farklılıkların farkındadırlar. Fakat farklılıkların sebebini anlayamamaktadırlar. Bu farklılıklardan dolayı kendini kötü hisseden çocuklar daha çok içe kapanmaktadırlar.

İnsanlarla iletişim kurmak isteyen ama bunu başaramayan çocuklar sadece sosyal hayatta değil akademik hayatlarında da sıkıntılar çekmektedirler. Çünkü bu sendroma sahip bireyler sadece bir konu üzerinde oldukça başarılıdırlar. Örneğin birisi astronomi hakkında normalin üzerinde bir bilgiye sahip iken sıradan bir konuyu öğrenmekte zorlanabilmektedir. Günümüzde Asperger sendromuna sahip olup alanında oldukça başarılı isimler bulunmaktadır. Hatta uzmanlar geçmişe dönük araştırmalar yaptıklarında dünyaca ünlü birçok kişinin aslında Asperger sendromuna sahip olduğunu düşünmektedirler.

Asperger Sendromuna Sahip Başarılı Kişiler

Dan Aykroyd

Kanadalı ünlü aktör Asperger sendromuna sahip olduğunu kendisi açıklamış hatta bir filminde Asperger sendromunun ona oldukça kolaylık sağladığını ifade etmiştir. Sosyal beceri gerektiren işlerde başarısız olan ünlü bilim insanı deprem konusunda oldukça obsesif bir tutum göstererek hayatının büyük bir kısmını bu konu hakkında araştırmalar yaparak geçirmiştir.

Susan Boyle

Ünlü şarkıcı Boyle 2012 yılında Asperger sendromu tanısı almış ve 2013 yılında bunu kamuoyuna duyurmuştur. Bu durumu ilk öğrendiğinde üzüldüğünü ve panik olduğunu ifade eden Boyle, daha sonra bu durumu kabullendiğini açıklamıştır.

Charles Darwin

Evrim hakkında birçok fikir ortaya sunan Darwin sosyal hayatında izole ve sessiz bir yaşam tercih etmiştir. Ünlü psikiyatrist Michael Fitzgerald’a göre Charles Darwin’de Asperger sendromuna sahipti.

Charles Richter

ABD’li ünlü sismolog Richter, günümüzde de hala kullanılmakta olan deprem şiddetini ölçen Ritcher ölçeğini geliştirmiştir. Sosyal beceri gerektiren işlerde başarısız olan ünlü bilim insanı, deprem konusunda oldukça obsesif bir tutum göstererek hayatının büyük bir kısmını bu konu hakkında araştırmalar yaparak geçirmiştir.

Bu isimlerin yanı sıra birçok ünlü isim daha vardır. Dünyaca ünlü futbolcu Messi bunlardan en çok bilinedir. Bunun yanı sıra yetenekli aktör Anthony Hopkins’de Asperger sendromuna sahip ünlü kişilerdendir. Hatta Hopkins sendromun getirdiği farklılıklardan mutlu olduğunu ifade etmiştir. Ünlü televizyon yapımcısı Chris Packham da Asperger sendromlu bireyler arasındadır. Hatta “Asperger ve Ben” adlı bir belgesel çekip bu belgeselde Asperger sendromuna sahip olmanın zorluklarından bahsetmiştir.


Kaynaklar:

  • Müller, E., Schuler, A., & Yates, G. B. (2008). Social challenges and supports from the perspective of individuals with Asperger syndrome and other autism spectrum disabilities. Autism12(2), 173-190.
  • Akoğuz, G. (2014). Aydın ili lise öğrencilerinde Asperger bozukluğunun yaygınlığı ve Asperger bozukluğunda zihin kuramı(Master’s thesis, Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
  • Baron-Cohen, S., & Wheelwright, S. (2004). The empathy quotient: an investigation of adults with Asperger syndrome or high functioning autism, and normal sex differences. Journal of autism and developmental disorders34(2), 163-175.
  • Baron-Cohen, S., Wheelwright, S., Skinner, R., Martin, J., & Clubley, E. (2001). The autism-spectrum quotient (AQ): Evidence from asperger syndrome/high-functioning autism, malesand females, scientists and mathematicians. Journal of autism and developmental disorders31(1), 5-17.
  • https://heightline.com/famous-people-asperger-syndrome/
  • https://otsimo.com/tr/asperger-sendromu-nedir-belirtileri/
  • https://www.e-psikiyatri.com/asperger-sendromu-ve-otizm
  • https://www.egitimpedia.com/asperger-sendromlu-unluler-farkliliklarini-ve-basarilarini-anlatiyor/
  • Görsel 1*: https://www.imdb.com/name/nm0000101/
  • Görsel 2*: https://www.susanboylemusic.com/photos/
  • Resim Sukinah Hussain tarafından Pixabay‘a yüklendi

Okuduğunuz içerik sevgiyle oluşturulmuştur ❤️

Başa dön tuşu