Psikolojik Rahatsızlıklar

Anoreksiya Nervoza

Anoreksiya Nervoza Nedir?

Halk tabiri ile manken hastalığı olarak da bilinen anoreksiya nervoza anormal derecede düşük vücut ağırlığı, yoğun kilo alma korkusu ve çarpıtılmış ağırlık algısı ile karakterize bir yeme bozukluğudur. Anoreksiyalı kişiler normal kiloda hatta normalin de altında bir kiloda olmalarına rağmen kendilerini fazla kilolu hissedebilir, görebilirler. Kendilerini tekrar tekrar tartarlar, yiyeceklerini aşırı derecede kısabilirler, aşırı derecede egzersiz yapabilirler. Hatta bazı durumlarda bu iki durumu aynı anda uygulayabilirler. Kilo kaybetmek amacıyla kendilerini kusmaya zorlayabilirler. Ne kadar kilo vermiş olsalar da hala kendilerini kilolu görebilirler, tekrar kilo almaktan korkarlar. Anoreksiya zihinsel hastalıklar arasında ölüm oranına en yüksek derecede sahip olandır. Ölümlerin çoğunluğu açlıktan kaynaklanan komplikasyonlar dolayısıyla gerçekleşirken diğerler kısım ise intihardan ölmektedirler. Her yaştan erkek ve kadın anoreksi olabilir ancak genç kadınlarda yaygın olarak gözlemlenir. Orta gençlik döneminde kendini gösterir.

Anoreksiya Nervozada Semptomlar

Anoreksiyada fiziksel belirti ve semptomlar açlık ile ilişkilidir. Aynı zamanda gerçekçi olmayan vücut ağırlığı algısı ve kilo alma ya da şişmanlama korkusu içeren duygusal ve davranışsal konuları içerir.

Belirti ve semptomları fark etmek zor olabilir çünkü vücut ağırlığının düşüklüğü her insan için farklılık gösterebilir. Ayrıca anoreksili insanlar genellikle inceliklerini, yeme alışkanlıklarını veya fiziksel problemlerini gizlerler.

Anoreksiyanın fiziksel belirtilerine baktığımız zaman:

  • Aşırı kilo kaybı
  • Aşırı zayıf görünüm
  • Anormal kan sayımı
  • Baş dönmesi veya bayılma
  • İncelen, kırılan ve zayıf saçlar
  • Adet kesilmesi
  • Kuru ve sarımsı cilt
  • Düzensiz kalp ritimleri ve düşük kan basıncı
  • Ergenlik döneminde hızlı büyüme sergilenmeyebilir, beklenen boy ve kilo artış patlaması oluşmayabilir

Duygusal ve davranışsal belirtiler:

  • Diyet ya da oruç yoluyla gıda alımını ciddi şekilde kısıtlama
  • Aşırı egzersiz yapma
  • Çeşitli ilaçlar ile boşaltım sistemini hızlandırmak, kendini kusturmak
  • Sıklıkla öğün atlamak, yemek yemeyi reddetmek
  • Az miktarda ve düşük kalorili yiyecekler tüketmek
  • Bol ve salaş kıyafetler ile kilo kaybını gizlemeye çalışmak
  • Yiyecekleri küçük parçalara bölerek yemek, ne kadar yendiğini kamufle etmek için yavaş yemek
  • Halka açık yerlerde yemek istememek, yemek yemek hakkında yalan söylemek
  • Sürekli tartılma, kilo alma korkusu
  • Duygu eksikliği
  • Sosyal geri çekilme ve sinirlilik
  • Uykusuzluk
  • Cinsel ilgide azalma

Anoreksiya Nervoza Neden Oraya Çıkar?

Hangi genlerin etkin rol oynadığı henüz bilinmese de kimi insanlarda anoreksi geliştirme riski gösteren genetik değişiklikler olabilir. Anoreksiya Nervoza ile ilişkili özelliklerin mükemmeliyetçiliğe, duyarlılığa ve sebat etmeye genetik bir eğilimi olabileceği düşünülmektedir.

Anoreksiyalı bazı bireylerde sıkı diyetlere sadık kalmayı ve aç olunmasına rağmen yemek yemeyi zorlaştıran obsesif-kompulsif kişilik özellikleri olabilir. Mükemmeliyetçilik için aşırı bir düşünceye sahip olabilirler ve bu da asla yeterince zayıf olamadıkları düşüncelerine sebep olabilir. Yüksek düzeyde endişe sergileyebilirler.

Çevresel faktörlerde ise modern batı kültürünün inceliği vurgulaması olabilir. Başarı ve değer genellikle zayıf olmakla eşittir. Akran baskısı da genç kızlar arasında incelik arzusunu arttıran sebeplerden biridir.

Anoreksiya Nervoza için Risk Grupları

Anoreksiya hem erkekler hem de kadınlarda görülüyor olsa da kadınlarda daha sık gözlenmektedir. Her yaş grubunda gözlenebilse de daha çok gençlere etki etmekte ve 40 yaş üzerinde nadir gözlenmektedir. Gençler ergenlik dönemindeki yaşanan değişikliklerden dolayı risk grubundadırlar. Artan akran baskıları ve eleştirilerden dolayı gündelik yorumlara daha duyarlıdırlar.

Spesifik genlerdeki bazı değişiklikler kimi insanları daha yüksek risk grubuna ekleyebilir. Birinci dereceden akrabası anoreksiya olanlarda görülme olasılığı daha yüksektir.

Diyetler yeme bozuklukları gelişimi için bir risk faktörüdür. Anoreksiya semptomlarının çoğunluğunun aslında açlık semptomları olduğu düşünülmektedir. Açlık beyni etkiler ve ruh hali değişikliklerine, düşüncedeki katılıklara, yüksek kaygı ve düşük iştaha sebep olur. Açlık beynin çalışma şeklini etkileyebilir, bu da kısıtlayıcı yeme davranışlarının sürdürülmesine ve normal yeme alışkanlıklarına dönülmesine engel olabilir.

Yeni bir okul, yeni bir iş, yeni bir ev, ilişki değişiklikleri ve sevilen birinin hastalığı, kaybı duygusal stres getirebilir ve anoreksi riskini arttırabilir.

Anoreksiya’nın Tanısı

Fiziksel Testler

Boy ve kilo ölçümleri, kalp atış hızı, kan basıncı ve vücut sıcaklığı gibi hayati belirtilerin kontrolü, cilt ve tırnak problemlerini gözlemek gibi fiziksel ölçümlerdir.

Laboratuar Testleri

Kan sayımı, böbrek ve tiroid işleyişini kontrol etmek ve daha özel kan testleri, idrar testleri.

Psikolojik Değerlendirme

Bir doktor ya da ruh sağlığı uzmanı tarafından düşünce, duygu ve yeme alışkanlıkları kontrolü.

Diğer Çalışmalar

Kemik yoğunluğu ve stres kırıkları kontrolleri, kalp sağlığı testleri ve kalp düzensizlikleri için elektrokardiyogram testleri.

Anoreksiya Nervozanın Tedavisi

Genellikle doktorlar, ruh sağlığı uzmanları ve diyetisyenlerin de dahil olduğu yeme bozuklukları konusunda deneyimli bir ekip tarafından tedavi edilir. Ardından gelen  terapi ve beslenme eğitimi de iyileşmenin devamı için çok önemlidir.

Tıbbi Bakım

Anoreksinin neden olduğu komplikasyonlar nedeniyle hayati belirtilerin, hidrasyon seviyesi ve elektrolitlerin ve fiziksel koşulların gözlemlenmesine ihtiyaç duyulabilir. Ağır vakalarda anoreksili insanların başlangıçta burunlarına yerleştirilen ve mideye giden bir tüp ile beslenmeleri gerekebilir.

Tedavilerin ilk amacı sağlıklı kiloya geri ulaşmaktır. Sağlıklı kiloya dönülmeden ve doğru beslenme öğrenilmeden anoreksi iyileşemez.

Psikoterapi

Aile Temelli Terapi:  Gençler için kanıta dayalı tek tedavidir. Anoreksiyalı ergen, bu ciddi durumun başındayken yeme ve sağlık konusunda iyi seçimler yapamadığından, bu terapi ile ebeveynler çocuklarına sağlık konusunda iyi seçimler yapana kadar yeniden beslenme ve kilo alma konusunda yardımcı olmak için bilgilendirilir ve harekete geçirilir.

Bireysel Terapi: Yetişkinler için bilişsel davranışçı terapinin yardımcı olduğu bilinmektedir. Temel amaç, kilo almayı desteklemek için yeme alışkanlıklarını ve davranışlarını normalleştirmektir. İkinci hedef ise kısıtlayıcı yemeyi sürdüren çarpıtılmış inanç ve düşüncelerin değiştirilmesine yardımcı olmaktır.

İlaçlar

Anoreksi tedavisi için hiçbir ilaç tam olarak onaylanmamıştır, çünkü hiçbirinin tam olarak etki etmediği tespit edilmiştir. Bununla birlikte, antidepresanlar veya diğer psikiyatrik ilaçlar, depresyon veya anksiyete gibi diğer zihinsel sağlık bozuklukların da tedavisinde yardımcı olabilir.

Anoreksiyanın Tedavisinin Zorlukları

En büyük zorluklardan biri insanların tedavi istememeleridir. Tedavinin önündeki diğer engeller şunlardır;

  • Tedaviye ihtiyaç olmadığını düşünmek
  • Kilo almaktan korkmak
  • Anoreksiayı bir hastalık olarak görmemek, yaşam tarzı seçimi yapmak

Anoreksiya nervoza tedavisi olan bir ruhsal bozukluktur. Bununla birlikte, yüksek stresli dönemlerde veya tetikleyici durumlar sırasında tekrar ortaya çıkabilme riski altındadırlar. Stres zamanlarında devam eden terapi veya periyodik randevular, sağlıklı kalmanıza yardımcı olabilir.

Anoreksiya Nervoza’yı psikanalitik açıdan değerlendiren yazımız: Bir yok olma düzlemi: Anoreksiya


Kaynakça ve İleri Okuma:

Erişim Tarihi: 25.05.2019


Okuduğunuz içerik sevgiyle oluşturulmuştur ❤️

Bir Yorum

  1. URSULA dedi ki:

    SAYGILARIMLA
    ÖNCE NASIL YAZACAGIMI DÜŞÜNDÜM
    SÖNRA KELIMELERIMI TAPLAYAMADIM
    BENDE YEMEK YEME AÇLIGI BAŞLADI DOYSAMDA YIYORUM ÇABUK HIZLI VE ÇOK YIYORUM BAZEN DURDURUYORUM FRENLIYORUM AMA KENDIMI TUTAMIYORUM KILO ALDIM ÇOK BUDA EŞIME PROBLEM TABIKI BANADA KIYAFETLER PANTOLONLAR OLMAYINCA
    SİNİRIMDEN DAHADA YIYORUM ACABA NEDENI HAKKINDA FIKRINIZ VARMI
    TEŞEKKÜR EDERIM

Başa dön tuşu