Akran Zorbalığı Nedir?
Okulların güvenli alan olmaktan çıkmasına sebep olarak başta saldırganlık, kaba kuvvet kullanımı ve akran zorbalığı gelmektedir. Akran zorbalığı, bir çocuğun ya da bir grup toplanmış vaziyette çocuğun kendini koruyamayan, savunamayan çocuğa karşı rahatsız edici davranışlarda bulunmayı amaçlaması ve bu rahatsız ediciliğin sürekli olmasıdır. Akran zorbalığı okullarda daha fazla görülen psikolojik, fiziksel ve toplumsal bir sorundur. Farklı çevre ve kültürlerde yapılan araştırmalara göre bu zorbalığın yüzdesi %9 ile %62.5 arasında değiştiği görülmüştür. Akran zorbaları çevreden, izleyicilerden vs. toplumsal, fiziksel, psikolojik ve akademik olarak etkilenmektedir.
Birey nasıl etkilenir?
Okullarda zorbalığa maruz kalma durumunda olan öğrencilerde duygusal ve fiziksel hırpalanmalar, okul döneminde yapılan devamsızlık, okul kuralları dışında hareket etme, sosyal ilişki konusunda zorluk çekme, depresyona diğer çocuklara nazaran daha eğimli olma, intihar eğilimi, kendi benliğine olan saygısının azalması, akranları arasında arkadaşlık gibi toplumsal rollerinde azalma, odaklanamama ve depresyon düzeyinde artma gibi problemler ortaya çıkmaktadır.
Psikolojik etkiler:
- Var olan sorunların alevlenmesi (kekemelik)
- Uyku sorunları
- Depresyon
- Somatik yakınmalar
- Okul fobisi
- İntihar düşüncesi ve girişimi
Akademik olarak:
- Ders başarısında düşme
Dikkat eksikliği - Ders içi uyumsuzluk
Sosyal olarak:
- Düşük benlik saygısı
- Azalmış kendine güven
- Olumsuz kendilik algısı
- Güvensizlik ve içine kapanıklık
- Utangaçlık
- Arkadaşları tarafından ihmal edilme duygusu
- Okul reddi
Bazı araştırma sonuçlarına baktığımızda gördüğümüz sonuca göre ise zorbalığa maruz kalma durumunda olan çocukların psikolojik rahatsızlıkların yanında baş ve karın ağrısı, yatak ıslatma, aşırı yorgunluk ve benzeri gibi fiziksel rahatsızlıklara, özgüven eksikliğine, sosyal fobi, post travmatik stres bozukluğu gibi daha az psikolojik işlev ve kendine olan saygıda azalmaya neden olduğu saptanmıştır. Zorbalarda çok erken yaşlarda madde kullanımı ve bağımlılığı, sigara ve içki kullanımı, özel ve ya kamu mallarına zarar vermeye kötü arkadaş gruplarına dahil olma düşük akademik başarı, okul devamsızlığı ve yenetekleri, kapasiteleri dahilinde olmaksızın daha düşük seviye işlerde çalışmaları söz konusudur.
Sebepler
Çocukluktaki sevgi ve bakımın çok az ve yetersiz oluşu, buna karşılık çocuğa tanınan çok fazla özgürlük yani çocuğun akranlarına, kardeşlerine ya da yetişkinlere yönelik saldırgan tepkilerine sınır konulmaması çocukta saldırgan tepki örüntüsünün gelişimine güçlü katkılar sağlar. Ebeveynlerin güce dayalı disiplin tekniklerini kullanması önemli faktördür. Bu bulgu “şiddet, şiddete yol açar” görüşünü desteklemektedir. Bu nedenle açık ve net kurallar koyarak fiziksel ceza ve benzeri disiplin yöntemlerinden kaçınmak gereklidir.
Önlemler
Okuldaki zorbalık, çevre tarafından gayet olağan olarak algılanarak ve alınması gereken önlemler alınmadığında zorba buna alışmakta ve daha önü alınamaz bir hale gelmektedir. Bu sebepten mütevellit okul döneminde olup zorba davranışlar sergileyen çocukların belirlenmesi ve gereken müdahalelerin yapılması amacı ile okul yöneticileri, okulda bulunan rehberlik servisi, öğretmenler, okulun hemşiresi ve gerektiğinde dışarıdan bir destek olarak hekimden oluşan çok disiplin ve sorumluluk gerektiren bir ekip yaklaşımı gerekmektedir. Okullarda akran zorbalığını engellemek için öğrencilere kendini savunma gibi davranış özelliklerinin kazandırılması gerekmektedir. Çünkü daha çok atılgan bireylerde şu özellikler görülür; başkasının istenmeyen talepleri karşısında hayır cevabını verebilme, olumlu ve yahut olumsuz duyguları durumunda bunun ifade edilebilmesi, konuşmayı başlatabilme cesaretini gösterme ve istediğinde bu konuşmayı bitirebilme gibi davranışları sergileyebilirler. Atılgan davranış özelliklerini kişiye kazandırabildiğimiz takdirde hakkını savunması, hak ihlalleri daha az görülmektedir ve bu gibi durumlar daha kolay çözüme kavuşturulabilmektedir.
İlginizi Çekebilir: Siber Zorbalık
Kaynakça:
- Alkaya A. , S. ve Avşar F. (2017) Okul Çağı Çocuklarının Akran Zorbalığı Durumları ile Atılganlık Düzeyleri ve İlişkili Faktörlerin İncelenmesi. HEMŞİRELİKTE EĞİTİM VE ARAŞTIRMA DERGİSİ. 14(3), 186.
- Gülay H. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 12. Sayı 22.
Okuduğunuz içerik sevgiyle oluşturulmuştur ❤️
