Psikoloji alanının en önemli terapi çeşitlerinden birisi de Aile Oyun Terapisidir. Bence bu terapi çeşidinin bu kadar önemli olmasının en büyük nedeni birçok açıdan sorunları çözebilmesidir. Bireyde bulunan sorunlar, problemler çoğu zaman dış etkenlerden olabiliyor ve bu dış etkenlerin en önemli unsuru da onları büyüten, yanlarında olan, çoğu şeyi yaşadığı aile bireyleri oluyor. Bu terapi çeşidinde aile bireylerinin hepsi ele alındığından dolayı hem ailedeki sorunlar hem de aile içerisinde bulunan bireylerdeki sorunlar çözülebiliyor. Bu da çok yönlü bir terapi sistemi sağlamaktadır. Bu terapi çeşidinde üç alt başlık bulunmaktadır. Bunlar sırasıyla;
- Yaratıcı Enerjiyi Harekete Geçirmek: Aile oyun terapisi seanslarında, bireylerin ve çocukların içerisinde bulunan yaratıcı enerjiyi terapist mümkün olduğunca desteklemektedir ve oyun esnasında bu enerji açığa çıkmaktadır.
- Metaforlara Değer Vermek: Metaforlar bu terapi çeşidinden büyük önem arz etmektedir. Kişiye verilen oyuncaklarla kişi bir karakter yaratır ve oyun tasarlar. Burada metaforlara ihtiyaç duymaktadır. Örneğin, kukla oyunun da polisin kukla kullanmak istemesi ve bir karakter ortaya sunarak oyun yazması.
- İçten Dışa Değişimi Sağlamak: Terapistin ortaya konulan problemle başlayarak diğer problemleri de açığa çıkarmasıdır. Örneğin çocukta bir problem olduğu düşünülerek seanslara başlanmıştır fakat asıl problem ebeveynine aittir. Hatta belki de ebeveyne ait olan problem ise eski eşinden dolayıdır. Yani içten dışa bir ilerleme, değişme var.
Aile Oyun Terapisi Nedir?
Öncelikle oyun, insanların ilk çağlardan beri kendilerini ifade etmek için kullandıkları bir yöntemdir. Aile oyun terapisi ise iki temel psikoterapi kuramının birleştiği noktadır; oyun terapisi ve aile sistemleri. Bu iki ayrı ve güçlü çalışma alanı on yıllardan beri birbiriyle etkileşim içindedir. Çünkü aile ve oyun terapistleri çoğunlukla aynı danışan gruplarıyla çalışırlar. Temel endişe odağı küçük çocuklar olmadığında bile, çoğu aile terapisti tanımlanan sorunları tüm aile sistemi bağlamında ele alır.
Soru: Modelin Altında Yatan Oyunun Terapötik Güçleri Nelerdir?
Oyunun en saf halinde gözlenmiş ve ebeveyn-çocuk ilişkisi, klinik ortamlar ve travma sonrası boşalma bağlanmalarında incelenmiş evrensel bir aktivitedir. Aile oyun terapisi seanslarında kolektif travma sonrası oyun da mümkündür ve bu oyun, bir kişinin travma materyaline maruz kalması diğerlerinin tepkilerini etkilediği ve birleştirdiği zaman ortaya çıkar.
Roller
Aile Oyun Terapisinde Terapistin Rolü Nedir?
Bir aile oyun terapisti tetikte ve aktiftir; uygun olduğunda rol modeli olur ve oyuna katılır. Vakaya özgü bir yaklaşım, tekniği ve yaklaşımı bireysel sorunlarla eşleştirir ve ailenin sorunlarını ele almak için kuramları, bulguları ve belirli müdahale modellerini bütünleştirir.
Bir aile oyun terapisti doğası gereği oyunbaz olmalı, yaratıcılık ve mizah yeteneğini kullanmaya istekli olmalı ve ne zaman bir miktar zorlayacağını, ne zaman geri çekileceğini bilmelidir. Aile oyun terapisti sadece iyi aile terapisi kuramları ve uygulamalarına hakim olmamalı.
Aynı zamanda
- Sözel olmayan iletişime, harekete, oyunun iyileştirici potansiyeline ve gücüne önem vermelidir.
- Metafor çalışması (ve aile metaforlarını saptayan ve bunlara değer veren dinleme becerileri)
Ebeveynlerin ve Çocukların Rolü Nedir?
Ebeveynlerin başlangıçtaki tepkilerinin sorgulayıcı bakışlar, provokatif ifadeler ve/veya oyun seanslarına katılma konusunda çeşitli düzeylerde isteksizlik oluyor. Ebeveynlerin, onlar için rahatsızlığa yol açan etkinliklere ve konuşmalara katılmakta tereddüt ederken kullandığı sayısız yol da kayda değerdir. Bazı ebeveynler açıkça reddeder, randevuları kaçırır ve eylemler sırasında yüksek sesle konuşur. Aile oyun terapisi, her yaştan çocukla çalışırken geniş bir kullanım alanına elverişlidir. Bazen 4-8 yaşındaki küçük çocuklar daha istekli ve hızlı bir şekilde terapiye katılabilirler. Sözel iletişim taleplerini geri çeviren bazı büyük çocuklarla çalışırken çeşitli dinamik, fiziksel, yaratıcı ve sanatsal şekillerde oynamak hoşa giden bir rahatlama sağlayabilir.
Bir Aile Oyun Terapisti Ne Yapmalı?
– Davranışlar izlenmelidir.
– Ailenin duygu ve düşünceleri yansıtılmalıdır.
– Sınırlar belirlenmelidir.
– Ailenin göstermiş olduğu yetenek ve çaba desteklenmelidir.
– Gözlemci olarak oyuna katılmalıdır.
– Sözlü olarak aktif olmalıdır.
Bir Aile Oyun Terapisti Ne Yapmamalıdır?
– Davranışları eleştirilmemelidir.
– Kişileri gereksiz yere övmemelidir, sadece desteklemelidir.
– Gereksiz sorular sormamalıdır.
– Bilgi vermemelidir, öğretmemelidir.
– Öğüt vermemelidir.
– Pasif kalmamalıdır, gerektiğinde yeterince dahil olmalıdır.
Soru: Oyunun İyileştirici Özellikleri Nelerdir?
Miş gibi yapma becerisi; gerçeklikten yeteri kadar uzak bir hikaye geliştirerek olayın güvenli bir şekilde anlatılmasını sağlama becerisi; en sonunda ailenin birlikte çalışmak için enerji bulmasını, sırlarıyla yüzleşmesini ve bu sırrı ortaya çıkarmasını sağlayacak olan birlikte gülme, oynama ve çalışma istekliliğidir. Diğer iyileştirici özellikler de işin içindedir; direncin azalması, iletişim, yeterlilik, yaratıcı düşünme, duygusal boşalma, bağlanma oluşumu ve ilişkiyi geliştirmedir.
Soru: Modeli Uygulamaya İlişkin Zorluklar
Terapistler arasında uygulamada görünen zorluklar, belirtilenlerle sınırlı olmamakla birlikte şunları içermektedir:
* Algılanan ilave ekipman ihtiyacı.
* Oynarken profesyonel görünmeme kaygısı.
* Oyun ve oyunculuk kavramının kendisi ile ilgili rahatsızlık.
* Ailelerle oyun aktivitelerinin nasıl yürütüleceği konusunda hazırlık, eğitim eksikliği ve oyunun olumlu sonuçlara katkıda bulunabileceğine duyulan temel güvensizliktir.
Sonuç
Aile oyun terapisi, ‘tek bir psikoterapi yönelimine açık bağlılığın bulunduğu, ancak diğer yönelimlerden alınan tekniklerin mümkün olduğunca pürüzsüz bir şekilde bütünleştirildiği’ özümseyici bir psikodinamik psikoterapidir .Oyun odasında çocuk ve aile kendini tamamen güvende hissetmelidir. Benim fikrime göre, terapist çocuğun ve ailenin oyun oynamasına bakarak onların duygu ve düşüncelerini oyun aracılığıyla uygun bir dil kullanarak onlara yansıtır. Onlara karşı bir nevi ‘ayna’ görevi görür. Çocuk ve aile bu şekilde kendi deneyimini anlamlandırır. Ve problem yaşadığı alanda güçlenirler. Onlar oyunun yönetmenleridir, senaristleridir. Yani aile her şeyi ayarlar, düzenler terapist ise bunu anlamlandırma ve yansıtma görevini gerçekleştirir.
Kaynakça:
• Axline, V. M. (1947, 1969) Play therapy
• Landreth, G. L. (2002) Play therapy: The art of the relationship.
• Schaefer, C. E. (1994) Play therapy for psychic trauma in children.
• Schaefer, C. E. (2003). Play therapy with adults.
Okuduğunuz içerik sevgiyle oluşturulmuştur ❤️
